Από την Κατερίνα Γιογάκη
Οι καλύτερες ιστορίες για παιδιά είναι αυτές από τις οποίες οι γονείς μπορούν να αντλήσουν τόση ευχαρίστηση και απόλαυση όση και τα παιδιά στα οποία τις διαβάζουν. Ιστορίες στις οποίες οι αναγνώστες μπορούν να μεταβαίνουν από την παιδική ηλικία μέχρι την ενηλικίωση ή και πιο μετά για να ανακαλύψουν όλα τα κρυμμένα νοήματα. Το ίδιο μπορεί να ειπωθεί και για τις ταινίες. Τα διαχρονικά κλασικά «παιδικά» του κινηματογράφου απευθύνονται σε όλες τις ηλικίες, ανταμείβοντας τόσο τους νέους σε ηλικία όσο και τους νέους στην καρδιά. Τέτοιες ιδιότητες υπάρχουν σε πολλές από τις ταινίες του Tim Burton. Είτε ζωντανεύοντας τις δικές του λογοτεχνικές δημιουργίες όπως το The Nightmare Before Christmas (1993) ή με την προσαρμογή δημοφιλών έργων όπως Ο Charlie και το Εργοστάσιο Σοκολάτας (2005) ή Η Αλίκη στη Χώρα των Θαυμάτων (2010), ο Burton έχει μια μοναδική ικανότητα να αναδεικνύει την γοητεία αυτών των κειμένων με το δικό του ξεχωριστό κινηματογραφικό στυλ, προσφέροντας ευχάριστες και ανατρεπτικές εκδοχές τους.
Οι ταινίες του Burton χαρακτηρίζονται από μια πλούσια οπτική φαντασία σε συνδυασμό με απλές μεθόδους αφήγησης και επιτρέπουν μια μορφή απόδρασης σε κόσμους φαντασίας και υπερφυσικού, ενώ παραμένουν συχνά στηριγμένες σε συγκεκριμένα ήθη και διδάγματα, με κύριο γνώμονα την αριστοτεχνική ανάδειξη των σκοτεινών στοιχείων τους.
Ο Burton έχει επιρροές με βάση τις οποίες έχει δημιουργήσει. «Μεγάλωσα αγαπώντας τον Dr Seuss. Τα βιβλία του ήταν τέλεια: σωστός αριθμός λέξεων, σωστοί ρυθμοί, υπέροχες ανατρεπτικές ιστορίες.» έχει δηλώσει.
Είναι εμβληματικός ο τρόπος με τον οποίο οι ταινίες του Burton μιλούν στο κοινό μέσω ενός συνδυασμού αφηγηματικής απλότητας και συναισθηματικής πολυπλοκότητας.
Η πρώην σύντροφός του Helena Bonham Carter έχει πει : «Ο Tim έχει επιτυχία στους νέους γιατί δεν έχει χάσει την επαφή με το παιδί που ήταν κάποτε»
Πώς θα περιγράφαμε μια ταινία του Tim Burton; Ο συγγραφέας, σκηνοθέτης, παραγωγός και εικονογράφος μοιράζεται το όραμα του για την αγάπη, τα παιδιά, το φόβο και την ομορφιά με τους θεατές εδώ και τρεις δεκαετίες. Οι ιστορίες του είναι νεανικές και μακάβριες ταυτόχρονα. Οι χαρακτήρες του είναι σκοτεινοί και περίεργοι αλλά την ίδια στιγμή συμπαθείς και ευαίσθητοι. Το ύφος του υπηρετεί, όχι προβλέψιμες-αισθητικά-επιλογές αλλά ένα πρωτότυπο προσωπικό όραμα στον πυρήνα του όποιου βρίσκεται η φαντασία.
Ο Burton γεννήθηκε το 1958, στο Burbank της Καλιφόρνια. Όντας παιδί ακόμα, η ενασχόλησή του ήταν να γυρίζει μικρού μήκους ταινίες στην αυλή του στην Evergreen Street. Δεν ήταν καλός μαθητής αλλά του άρεσε να σχεδιάζει, να ζωγραφίζει και να βλέπει ταινίες. Σπούδασε στο Ινστιτούτο Τεχνών της Καλιφόρνια. Στη συνέχεια εργάστηκε ως animator, καλλιτέχνης σεναρίου, γραφίστας και σκηνοθέτης.
Δούλεψε για κάποια χρόνια στην Disney από όπου παρήγαγε την πρώτη του επαγγελματική- μικρού μηκους- ταινία, το Frankenweenie που κυκλοφόρησε το 1984 και αφηγείται την ιστορία ενός νεαρού αγοριού που προσπαθεί να ξαναζωντανέψει τον σκύλο του. Μετά την κυκλοφορία του Frankenweenie, η Disney απέλυσε τον Burton, με το πρόσχημα ότι ξόδεψε πόρους της εταιρείας σε μια ταινία που θα ήταν πολύ τρομακτική για να την δουν τα παιδιά.
Η κινηματογραφική του πορεία βασίστηκε στις επιρροές του από συγγραφείς όπως Roald Dahl και Dr Seuss.
Το πρώτο μεγάλο έργο του ήταν ο Beetlejuice (1988), μια υπερφυσική κωμωδία τρόμου για ένα νεαρό ζευγάρι που αναγκάζεται να αντιμετωπίσει τη ζωή μετά το θάνατο ενώ έναν χρόνο μετά βγήκε στις αίθουσες ο Batman και ακολούθησε το 1990 το Edward Scissorhands (Ψαλιδοχέρης), το 1992 το σίκουελ Batman Returns και το 1993 ο Χριστουγεννιάτικος Εφιάλτης (The Nightmare Before Christmas) μια ταινία ωδή στο Halloween. Μερικές ακόμη ταινίες του είναι: Corpse Bride (2005), Ο Τσάρλι και το Εργοστάσιο Σοκολάτας (2005), Sweeney Todd: The Demon Barber of Fleet Street (2007), Dark Shadows (2012) και Frankenweenie (2012). Στα άμεσα πλάνα του, όπως έχει κυκλοφορήσει, είναι να αναλάβει την παραγωγή και σκηνοθεσία του remake της γνωστής ταινίας Addams Family, με τη μορφή live action σειράς, με έναν από τους ενδιαφερόμενους να είναι το Netflix.
Ένα άλλο χαρακτηριστικό του Burton είναι ότι συνεργάζεται τακτικά με τους ίδιους ηθοποιούς στα κινηματογραφικά του έργα π.χ. ο Johnny Depp ήταν σε οκτώ από τις ταινίες του, η πρώην σύντροφός του, Helena Bonham Carter (με την οποία έχει αποκτήσει δυο παιδιά) σε επτά, ο Christopher Lee σε έξι ενώ η Winona Rider έκανε το ντεμπούτο της ως ηθοποιός παίζοντας στον Σκαθαροζούμη το 1998 και δυο χρόνια αργότερα και στον Ψαλιδοχέρη.
Από τις 22 Νοεμβρίου 2009 έως τις 26 Απριλίου 2010, το MoMA της Νέας Υόρκης φιλοξένησε έκθεση για τον Tim Burton με περισσότερα από 700 σχέδια, πίνακες, φωτογραφίες, storyboard, έργα κινούμενων σχεδίων, μαριονέτες, μακέτες, κοστούμια και κινηματογραφικά εφέ, πολλά από την προσωπική συλλογή του σκηνοθέτη. Επρόκειτο για μια από τις πιο επιτυχημένες εκθέσεις του μουσείου η οποία ταξίδεψε και στην Αυστραλία.
Κλείνοντας αξίζει να αναφερθεί ότι η εξοικείωση του Tim Burton με κάθε τι εξωτικό και εκκεντρικό, το σκοτεινό και μελαγχολικό του ύφος, η επιθυμία για ανάδειξη όσων η πραγματικότητα επιχειρεί να κρύψει, η αντίθεση με όσα οι κοινωνικές συμβάσεις επιτάσσουν και τέλος οι -εξόριστοι από τα συμβατικά σχήματα της κοινωνίας- ήρωες , είναι όλα εκείνα από τα οποία ξεκινάει η επιτυχία του.
