Καθένας από εμάς είναι πρωτότυπο του εαυτού του. Η διαδρομή που θα επιλέξει και οι άνθρωποι που θα συναντήσει καθορίζουν την εξέλιξη του. Σε αυτή τη στήλη φιλοξενούμε πρόσωπα που δημιουργούν έργο, «βάζουν» χρώμα στην καθημερινότητα μας και μπορεί να μάς εμπνεύσουν. Η θέληση έκφρασης ιδεών, συναισθημάτων, ονείρων μαζί με τη δύναμη του λόγου συνιστούν βάση για ιδιαίτερα ενδιαφέρουσες συζητήσεις!
Από τον Ιωσήφ Κουτσουλίνη
#Prototypes: Γιώργος Καράμπελας, Αρχιτέκτονας
Ως αρχιτέκτονας σχεδιάζεις χώρους που θα φιλοξενήσουν ανθρώπινες σχέσεις. Πώς αντιλαμβάνεσαι αυτή τη δημιουργική “δύναμη”;
Περισσότερο από δύναμη, είναι ευθύνη. Είσαι εκείνος που στήνει το σκηνικό μέσα στο οποίο συμβαίνουν οι ζωές μας. Εκεί γεννιόμαστε, ερωτευόμαστε, τρώμε, κοιμόμαστε. Έχει υπάρξει διαμάχη αν η αρχιτεκτονική είναι στο επίκεντρο, αλλά για εμένα είναι ξεκάθαρα στο παρασκήνιο. Δεν καθορίζει τις ζωές των ανθρώπων, τις πλαισιώνει. Αποτυπώνει καταστάσεις τόσο διαφορετικές μεταξύ τους. Στις καλές της στιγμές φέρνει τον ήλιο από κάποιο παράθυρο. Στις κακές της χωρίζει μια χώρα σε δύο κομμάτια. Όμως από μόνη της, η αρχιτεκτονική δεν έχει τη δύναμη να καθορίσει τις ανθρώπινες σχέσεις, παρά μόνο να τις φιλοξενήσει. Όπως εύστοχα έχει πει στο παρελθόν ο Ρεμ Κούλχαας “οι άνθρωποι μπορεί να κατοικήσουν το οτιδήποτε, και να ερωτευτούν οπουδήποτε. Και αυτό είναι ταυτόχρονα ανακουφιστικό και ανησυχητικό”.
Μία αρχιτεκτονική πρόταση είναι ταυτόχρονα αποτέλεσμα ομαδικής μελέτης και προσωπικής αποτύπωσης ιδεών;
Ιδανικά είναι και τα δύο. Στο παρελθόν η έμφαση δινόταν στον αρχιτέκτονα ως πρωταγωνιστή-ιδιοφυία που με μια κίνηση υπέγραφε το μέλλον ως starchitect. Η σημερινή πραγματικότητα είναι πολύ διαφορετική. Υπάρχουν μεγάλες ομάδες που φέρουν εις πέρας τα μεγάλα τουλάχιστον αρχιτεκτονήματα. Δεν είναι μόνο θέμα διαχείρισης του όγκου δουλειάς, είναι θέμα γνώσης. Υπάρχει ανάγκη για εξειδίκευση και διεπιστημονικότητα. Μιλάμε για ομάδες αρχιτεκτόνων και επιστημόνων από διάφορα γνωστικά πεδία που συνδιαμορφώνουν το τελικό αποτέλεσμα. Στη δική μου περίπτωση, ως μέλος ενός γραφείου που έχει πάνω από 85 αρχιτέκτονες, είναι ξεκάθαρα συνδυασμός προσωπικής ματιάς και συλλογικής ευφυΐας. Η ευθύνη ενός creative director είναι να λειτουργεί ως σκηνοθέτης. Είναι μέρος της δουλειάς να παίρνει την ομάδα και να την οδηγεί σε ένα όραμα. Να ψυχογραφήσει και να αισθανθεί ποια ανάγκη έχει ο τόπος, ο χώρος, οι άνθρωποι.
Η αρχιτεκτονική μπορεί να θεωρηθεί μορφή τέχνης;
Αναμφισβήτητα! Ειδικά σε μια εποχή που η έννοια της τέχνης διευρύνεται όλο και περισσότερο. Νομίζω αποτελεί μέρος των εικαστικών τεχνών. Μάλιστα εφάπτεται πολύ με άλλες τέχνες, όπως τη γλυπτική. Όμως δε σταματάει εκεί. Το χαρακτηριστικό της είναι ότι ταυτόχρονα και ισομερώς είναι και επιστήμη. Ένα καλλιτεχνικό έργο γεννιέται από την ανάγκη έκφρασης του δημιουργού, ανεξαρτήτως από το εάν υπάρχει ανάγκη από ένα κοινό-στόχο. Το αρχιτεκτονικό έργο -πλην ελαχίστων εξαιρέσεων- δίνει συγκεκριμένη απάντηση σε σαφές ερώτημα. Υπάρχει κάποιο ζητούμενο που πρέπει να ικανοποιηθεί. Υπάρχει κάποιο πρόβλημα που πρέπει να απαντηθεί και να λυθεί. Έχει πολλαπλάσιο και πολυσύνθετο οικονομικό και περιβαλλοντικό αντίκτυπο.
Υπάρχει αρχιτεκτονική παράδοση στην Ελλάδα;
Αναπόφευκτα υπάρχει παράδοση στα περισσότερα μέρη του κόσμου, καθώς υπάρχει ιστορία & συνέχεια. Το ερώτημα είναι αν έχει καταγραφεί και αν χρησιμεύει ως εργαλείο του σήμερα, αν εμπνέει, αν καθοδηγεί. Η παράδοση κατά την άποψη μου δεν καθορίζει την αρχιτεκτονική σήμερα. Για να γίνω πιο συγκεκριμένος, αρχιτεκτονική παράδοση που να γίνεται σεβαστή και να ακολουθείται ως παράμετρος/πυξίδα, δεν υπάρχει. Στο διεθνές αρχιτεκτονικό περιβάλλον έχει ενδιαφέρον η παράδοση της πολυκατοικίας. Είναι από τις τελευταίες κληρονομιές. Στην Ελλάδα τις αποθεώσαμε στην αρχή τους, τις αποκαθηλώσαμε μερικές δεκαετίες αργότερα και πλέον έχουμε αρχίσει να συμφιλιωνόμαστε μαζί τους ξανά. Έχουν αποδείξει ότι είναι ανθεκτικές και ευμετάβλητες. Φιλοξενούν οικογένειες του σήμερα και σε αντιπαραβολή με θέματα πολεοδομίας του εξωτερικού, έχουν καταφέρει να έχουν πληθώρα χρήσεων στη συνθήκη της ελληνικής γειτονιάς. Σε μία πολυκατοικία εύκολα συνυπάρχουν καταστήματα, εστιατόρια, bar σε υπόγεια ή rooftops, γκαράζ και γραφεία ανάμεσα σε κατοικίες.
Αναζητάς έμπνευση στη σύγχρονη κουλτούρα της χώρας μας;
Η αλήθεια είναι πως όχι. Παρότι αυτή τη στιγμή στην Ελλάδα συμβαίνουν πολύ ενδιαφέροντα πράγματα και υπάρχει άφθονο ταλέντο, δεν έχει σχηματιστεί για την ώρα μια διακριτή “σύγχρονη κουλτούρα” που να μπορεί να εμπνεύσει. Παρακολουθώ Έλληνες σχεδιαστές και δημιουργούς, μελετώ δουλειές συναδέλφων, αλλά τις εντάσσω στο ευρύτερο πλαίσιο όσων με εμπνέουν, ανεξαρτήτως συνόρων. Το ζητούμενο δεν είναι να εμπνευστείς βραχυπρόθεσμα από την κουλτούρα ή την τάση της εποχής, αλλά να προσπαθήσεις να «ανήκεις» εξίσου στο τώρα και στο μέλλον. Πιστεύω όμως στην έννοια της διαχρονικότητας και την ανάγκη να προστατεύεις τον εαυτό σου από επιπολαιότητες. Όλα είναι θέμα διαχείρισης!
Photography – Creative Direction: Panagiotis Kadigkos
Photographer Assistant: Irene Vardaouli
#Prototypesbydidee
