Καθένας από εμάς είναι πρωτότυπο του εαυτού του. Η διαδρομή που θα επιλέξει και οι άνθρωποι που θα συναντήσει καθορίζουν την εξέλιξη του. Σε αυτή τη στήλη φιλοξενούμε πρόσωπα που δημιουργούν έργο, «βάζουν» χρώμα στην καθημερινότητα μας και μπορεί να μάς εμπνεύσουν. Η θέληση έκφρασης ιδεών, συναισθημάτων, ονείρων μαζί με τη δύναμη του λόγου συνιστούν βάση για ιδιαίτερα ενδιαφέρουσες συζητήσεις!
Από τον Ιωσήφ Κουτσουλίνη
Γιάννης Παπαγιανόπουλος: Εκδότης free press Antivirus & μέλος οργανωτικής επιτροπής Athens Pride
Ο τομέας σπουδών σου δε σχετίζεται με το πεδίο δράσης και ενασχόλησης σου. Παράλληλα με τη φυσική κατέληξες στον χώρο των media και της διαφήμισης. Πώς προέκυψε;
Η αλήθεια είναι ότι κάνω ερευνητική δουλειά ως διδάκτορας, σε συνέχεια των σπουδών μου. ‘Όμως το περιοδικό από το οποίο προέκυψαν όλα, ήταν το περιοδικό Antivirus που πρωτοξεκίνησε ως ιδέα το 2003, μαζί με τη Μαριαλένα Κλώκα και τον Νίκο Σοφιανό ως δραση του ανθρωπιστικού κινήματος, μετά το περιστατικό στο Spices. Κατά το συγκεκριμένο περιστατικό, εισέβαλλε στον χώρο η αστυνομία και συνέλαβε κόσμο, ενώ έλαβε έντονη κάλυψη από τα media με αποτέλεσμα κάποια άτομα να αυτοκτονήσουν, καθώς είχαν αποκαλύψει τις ταυτότητές τους χωρίς να το θέλουν. Τότε με κάποιον τρόπο ξανά-συσπειρώθηκε η LGBTQI+ κοινότητα, άρχισαν κάποιες συναντήσεις, βγήκαν οργανώσεις και προέκυψε το περιοδικό Antivirus. Με τα χρόνια δουλέψαμε πιο επαγγελματικά, πάντα όμως προς μία πιο ανθρωπιστική κατεύθυνση. Μέσω αυτού ήρθαν κι άλλα projects, όπως τα τουριστικά, marketing, consulting, πάντα με στόχο μας την κοινότητα. Μιλάμε για μία διαδρομή 19 ετών, αλλά με δυσδιάκριτα όρια για να θεωρηθεί επάγγελμα. Για πολλά χρόνια δεν ήταν επάγγελμα.. ούτως ή άλλως δε βγάζαμε χρήματα από αυτό, ήταν καθαρά εθελοντικό. Αφού αρχίσαμε να δουλεύουμε πιο οργανωμένα και προστέθηκαν κι άλλα άτομα στην ομάδα, πλέον προκύπτουν σχετικά έσοδα. Η κατεύθυνση όμως παραμένει αρκετά ακτιβιστική, με τα καλά και τα άσχημα αυτής, σε ότι κι αν κάνουμε. Πλέον είναι κομμάτι του DNA μας. Δεν είναι πολύ εμπορικό, αλλά θεωρούμε ότι είναι αυθεντικό και με κάποιον τρόπο αφορά και αγγίζει την κοινότητα και όποια προβλήματα αντιμετωπίζει στη σημερινή πραγματικότητα.
Επαγγελματικά είσαι άρρηκτα συνδεδεμένος με την ελληνική κοινότητα LGBTQI+. Πόσο «εύκολη» είναι η διαχείριση ενός τόσο ευαίσθητου κοινωνικά περιεχομένου;
Εγώ αυτό-προσδιορίζομαι ως cis gay άνδρας, οπότε έχω το βίωμα και έχω περάσει, όλα αυτά τα χρόνια, δυσκολίες που αντιμετωπίζει η κοινότητα, παρότι προφανώς και ως άνδρας είμαι αρκετά προνομιούχος, μέσα σε αυτή. Παρόλα αυτά είναι πιο εύκολο να συναισθανθώ άλλους ανθρώπους στην κοινότητα μας και να διαχειριστώ θέματα που δεν αφορούν μόνο τους gay άνδρες, αλλά ευρύτερα αυτήν. Θα έλεγα ότι δε χρειάζεται τίποτα περισσότερο από καλή πρόθεση και διάθεση να καταλάβεις το άτομο που έχεις απέναντι/δίπλα σου, να μη το προσβάλεις, να το κάνεις να νιώσει καλά, να είναι χαρούμενο.. Όλα αυτά ως κατεύθυνση δίνουν μία ενσυναίσθηση που θεωρώ ότι κάθε άνθρωπος μπορεί να επιδείξει. Εδώ θα ξαναβάλω το κομμάτι του προνομίου. Είναι πάρα πολύ βασικό, κατά τη γνώμη μου, σε κάθε διαπροσωπική επαφή ή σχέση και ιδίως σε οτιδήποτε έχει να κάνει με πιο μαζικό κομμάτι της κοινωνίας, να αναγνωρίσουμε μέσα από πια προνόμια βλέπουμε τον κόσμο. Για παράδειγμα, αν πρώτος εγώ δεν αναγνωρίσω ότι ενδεχομένως ζω μία ζωή χωρίς οικονομική πίεση, ότι έχω μεγαλώσει ως άνδρας στην κοινωνία που ζούμε, δε θα καταφέρω ποτέ να κατανοήσω ανθρώπους που δε ζουν τα ίδια και έχουν περάσει δύσκολα, μεγαλώνοντας ή/και σήμερα.
Είσαι εξίσου ενεργός στον σχεδιασμό και την επικοινωνία δράσεων κοινωνικής ευαισθητοποίησης του ευρύτερου κοινού, ανεξάρτητα από την εκάστοτε κυβέρνηση. Ενδεικτικά θα αναφερθώ στη καμπάνια #PESTONAI. Από πού αντλείτε εσύ ή/και η ομάδα σου έμπνευση;
Αρχικά να πω ότι εγώ δεν είμαι ιδιαίτερα δημιουργικός. Ας πούμε πως είμαι καλός στο να βρίσκω πράγματα τα οποία έχει ανάγκη η κοινότητα ή τη δεδομένη στιγμή είναι σχετικά με ότι συμβαίνει. Είμαι επίσης καλός στο να κινητοποιώ και να εμπλέκω πρόσωπα, που το επιθυμούν και είναι πιο χαρισματικά άτομα απέναντι σε όλο αυτό. Επομένως η έμπνευση προκύπτει συνολικά, είτε πρόκειται για τα παιδιά με τα οποία δουλεύουμε μαζί στο γραφείο, είτε την ομάδα του Athens Pride, είτε συνεργάτες και άτομα που μας βοηθούν εκτός πλαισίου. Συγκεκριμένα το #PESTONAI, δε θα μπορούσε να βγει τόσο όμορφο χωρίς τη συνεισφορά του Γιώργου Καπουτζίδη που μας ετοίμασε το σενάριο και του Θανάση Τσιμπίνη που έκανε τη σκηνοθεσία. Είχαμε μία ιδέα και τα παιδιά μπήκαν και εμπνεύστηκαν πώς να βγει αυτό το αποτέλεσμα.
Σε σχέση με τις εκάστοτε κυβερνήσεις ή το πως βλέπεις την κοινωνία, είναι πολύ σημαντικό να αντιλαμβάνεσαι τη δυναμική και το πόσο αλλάζει η καθημερινότητα μας. Η καθημερινότητα του 2005 με αυτή του 2022 δεν έχει καμία σχέση. Η ζωή μας ήταν πιο επικίνδυνη τότε, ακόμη και για τις πιο προνομιούχες ομάδες. Τώρα έχουμε περισσότερη ορατότητα, έχουμε μηχανισμούς στήριξης εντός της κοινότητας, έχουμε επαφές με την εκάστοτε κυβέρνηση που θα μπορούσε να στηρίξει σε περίπτωση που κάτι συμβεί. Βεβαίως έχουμε και νομοθεσίες, αν και περιορισμένες. Είμαστε στη δημόσια σφαίρα, σε πολλαπλά επίπεδα.. υπάρχουμε και διεκδικούμε δικαιώματα! Η δουλειά τον οργανώσεων και των ομάδων είναι να δημιουργούμε τις συνθήκες προκειμένου να υπάρξει πιο ασφαλές περιβάλλον, να υπάρξει μία κοινωνική αλλαγή. Θα αναφέρω πάλι το παράδειγμα του Γιώργου Καπουτζίδη. Κάνει μία δήλωση με τον δικό του πολύ ιδιαίτερο, συγκινητικό και έξυπνο τρόπο και την επόμενη μέρα το συζητάει όλη η Ελλάδα. Κάτι τέτοιο, πριν 5-10 χρόνια, δεν υπήρχε ιδιαίτερα ως σημείο αναφοράς. Ακόμη κι αν βγούμε εμείς να μιλήσουμε με τον ίδιο τρόπο, δε μπορούμε να έχουμε την ίδια απήχηση.
Αποτελείς ενεργό μέλος της οργανωτικής επιτροπής του Athens Pride. Πόσο συνειδητή επιλογή ήταν;
Η ενασχόληση μου με το Athens Pride είναι παράλληλη με την εξέλιξη του Antivirus. Μέσα από την τριβή και τις διαδικασίες που έγιναν στο πολύχρωμο φόρουμ το 2003, όπως προανέφερα, βγήκαν αρκετές ομάδες. Το 2005 προέκυψε το Athens Pride, κατά κύριο λόγο ως μία πρωτοβουλία γυναικών – αν θυμάμαι καλά – και μετά ενεπλάκη περισσότερο η ευρύτερη κοινότητα. Στην αρχή βοήθησα περισσότερο περιφερειακά, αλλά από το 2006-2007 έχω αρκετά πιο ενεργή συμμετοχή. Έχω μία σταθερότητα απέναντι στις ομάδες και δηλώνω υπομονετικός! (γέλια)
Από όσο γνωρίζω η επιτυχία ενός Athens Pride στηρίζεται και στην εθελοντική συμμετοχή ανθρώπων, χωρίς προκαταλήψεις και αποκλεισμό. Πόσο σημαντική είναι για εσένα η αξία του εθελοντισμού; Η νέα γένια είναι πιο ανοιχτή σε σχετικές εμπειρίες;
Αρχικά να σου πω ότι όντως το Athens Pride είναι ένας αμιγώς μη κερδοσκοπικός και εθελοντικός οργανισμός, σε όλα τα επίπεδα συμμετοχής, όπως στην επιτροπή, τις ομάδες εθελοντισμού κ.α. Κάθε συμμετοχή είναι αφιλοκερδής, δεν έχει καμία απολαβή. Συμμετέχεις με την καλή σου διάθεση, στον ελεύθερο σου χρόνο. Ωστόσο νομίζω ότι για όλες τις ΜΚΟ, το πρώτο πράγμα που πρέπει να ειπωθεί είναι ότι είναι και άδικο.. δεν είναι δουλειά των ανθρώπων να βελτιώνουν εθελοντικά τις συνθήκες διαβίωσης, τις διακρίσεις που νιώθουν είτε τα ίδια άτομα είτε άλλοι άνθρωποι. Είναι δουλειά του κράτους να μάς το παρέχει. Με κάποιον τρόπο όταν βλέπω πόσες εθελοντικές οργανώσεις υπάρχουν, δε μπορώ να μη σκέφτομαι τη διαχρονική αποτυχία του κράτους και των κυβερνήσεων σε πάρα πολλά κοινωνικά ζητήματα. Ιδίως ας πούμε – αν και είναι εκτός της δικής μου δράσης – το προσφυγικό είναι χαρακτηριστική αδυναμία. Για τα δικά μας θέματα έχουμε πάνω από 15 οργανώσεις εντός της κοινότητας, που από όσο γνωρίζω απασχολούνται σε όλες εθελοντικά. Μάλλον δε θα χαρακτήριζα τις τελευταίες δεκαετίες πολύ επιτυχημένες με αυτά τα δεδομένα.
Όμως αν αντιστρέψω την οπτική σε αυτό το δεδομένο, ότι αυτή τη στιγμή αντιμετωπίζουμε μία συγκεκριμένη κατάσταση, δεν είμαστε ούτε εκεί που θέλουμε ούτε εκεί που φανταζόμαστε. Οπότε αρχικά έχουμε να σκεφτούμε πόσο θέλουμε να αλλάξουμε τις ζωές μας προς το καλύτερο. Τουλάχιστον για εμένα που έχω το βίωμα στο παρελθόν, αυτό είναι που με παρακινεί.. να σκεφτώ ότι δε θα ήθελα άλλα άτομα να αντιμετωπίσουν παρόμοιες δυσκολίες λόγω του σεξουαλικού προσανατολισμού, της ταυτότητας ή της έκφρασης φύλου τους. Όπως το σκέφτομαι τώρα, χωρίς ωστόσο να βασίζομαι σε κάποια στατιστικά δεδομένα για το Athens Pride, τα άτομα μικρότερων ηλικιών (εφηβεία και νεαρά άτομα), είναι πάρα πολλά και αποτελούν την πλειοψηφία όσων συμμετέχουν εθελοντικά. Παρόλα αυτά το Athens Pride είναι και μία ιδιαίτερη διοργάνωση με αρκετά νεανικό προφίλ και τα χαρακτηριστικά ενός φεστιβάλ. Υπάρχουν άλλες οργανώσεις που είναι περισσότερο στο κομμάτι των θεσμικών διεκδικήσεων ή αφορούν άλλες ηλικιακές ομάδες και προφανώς εκεί η συνθήκη να είναι διαφορετική. Στο Athens Pride που υπάρχουν πολλά νεαρά άτομα, θεωρώ ότι η διάδοση του internet την τελευταία δεκαετία, έχει βοηθήσει προς αυτή την κατεύθυνση. Πλέον τα άτομα μπορούν να συλλέξουν πληροφορίες και να μάς «βρουν» πολύ εύκολα, όπως να τα «βρούμε» κι εμείς παράλληλα. Οπότε θα έλεγα ότι με κάποιον τρόπο, έχει περάσει στο DNA των νεαρών ατόμων η επιθυμία να βοηθήσουν.. πόσο μάλλον στα άτομα που έχουν το βίωμα και θέλουν να καλυτερεύσουν τις ζωές τους!
Photography: Thanasis Gatos
#Prototypesbydidee
