Συνέντευξη: Φένια Ζάννη
Φωτογράφιση: Αγγελική Καλαμαρά
*Η φωτογράφιση έγινε στο χώρο πολιτισμού «Πόλις», στο Ηράκλειο Αττικής.
Κάπου ανάμεσα στις προετοιμασίες για τη νέα δράση στο χώρο Πόλις και λίγο μετά το τέλος της παράστασης «1984» όπου συμμετείχε, ο ηθοποιός, πιανίστας και culture creator Μελαχρινός Βελέντζας, προτείνει μία σφαιρική προσέγγιση στον τρόπο που παράγεται ο πολιτισμός. Επαναπροσδιορίζοντας τον όρο της επικοινωνίας και τη σημασία αυτού, ο πολυπράγμων ηθοποιός αναφέρεται στην αισθητική αλλά και την ποιότητα, λίγο πριν αντιμετωπίσει την πρόκληση του να «παντρέψει» διαφορετικά πεδία ενδιαφέροντος σ’ έναν χώρο πολιτισμού, το Πόλις.
Απ’ όσο γνωρίζω, είσαι επαγγελματίας ηθοποιός, πιανίστας ενώ παράλληλα εργάζεσαι στη διαχείριση πολιτιστικών χώρων και την επικοινωνία καλλιτεχνικών δρώμενων (θεατρικές παραστάσεις, συναυλίες κλπ). Είσαι φύσει πολυπράγμων ή υπάρχει μια σύνδεση όλων αυτών για σένα;
Συνηθίζω να απαντάω σε αυτή την ερώτηση ως εξής: Είμαι ο Μελαχρινός (το μικρό μου όνομα), αλλά μελαχρινός δεν είμαι. Και απ’ όσο γνωρίζω μάλλον δεν θα γίνω ποτέ. Οι άνθρωποι έχουμε την τάση να αποδίδουμε σε κάποιον μία ταυτότητα, έναν τίτλο αν θέλεις, ούτως ώστε να μπορέσουμε να τον ορίσουμε. Πολλές φορές, αυτό το κάνουν και οι ίδιοι οι άνθρωποι για τον εαυτό τους. Κι έτσι, αυτοπεριορίζονται. Δεν είναι ηθοποιός ένας πιανίστας από τη στιγμή που όταν παίζει, κάποιοι τον κοιτούν; Δεν είναι μουσικός ένας ηθοποιός από τη στιγμή που όταν ερμηνεύει, έχει ρυθμό; Γενικά, πιστεύω στο αναγεννησιακό μοντέλο ανθρώπου, όπου αντιλαμβάνεται κανείς τον πολύπλευρο χαρακτήρα του και τον αναπτύσσει σφαιρικά. Ένας άνθρωπος έχει πολλές δυνατότητες. Είμαστε πολυπράγμονες, όχι επειδή δεν μπορούμε να εξειδικευτούμε, αλλά επειδή θέλουμε να συνθέσουμε νέες δομές.
Ο όρος της επικοινωνίας για σένα είναι αρκετά σημαντικός και έχεις πραγματοποιήσει γι’ αυτόν ακόμη και σεμινάριο. Πώς αντιλαμβάνεσαι εσύ την επικοινωνία γενικότερα;
Επικοινωνία είναι η δυνατότητά μας να υπάρχουμε μέσα σε σύνολο ανθρώπων καθώς και ο τρόπος να καταλάβουμε τον εαυτό μας μέσα από τους άλλους. Πραγματοποιώ έναν κύκλο σεμιναρίων με τίτλο: «Η επικοινωνία μιας παράστασης: μία πράξη θεατρική». Είναι ένα σεμινάριο, το οποίο πραγματοποιείται σε θεατρική συνθήκη (χρήση σκηνής, σκηνικών κλπ), διότι η επικοινωνία για μένα είναι σκηνοθεσία και ερμηνεία.
Τι σημαίνει ο όρος «επικοινωνία μιας παράστασης»; Θεωρείς πως σήμερα, επιτυγχάνεται αυτού του είδους η επικοινωνία;
Επικοινωνία μιας παράστασης είναι να δίνεις ζωή και φωνή στο ίδιο το έργο λαμβάνοντας υπ’ όψιν κάθε φορά την ερμηνεία των συντελεστών σ’ αυτό. Βέβαια, αυτό για να συμβεί θα πρέπει ο επικοινωνιολόγος να γίνεται μέρος της διαδικασίας εξαρχής, από την πρόβα. Σπάνιο. Η πρώτη επικοινωνία είναι εσωτερική: εντός της σχέσης των συντελεστών με το έργο. Πιστεύω πως αν αυτό που κάνεις σε αφορά, τότε ίσως να αφορά και τους άλλους. Με άλλα λόγια, θα πρέπει κανείς να συνδέεται με το έργο. Στόχος είναι μέσω της επικοινωνίας να αναδειχθεί το περιεχόμενο του έργου κι αυτό φυσικά δεν είναι marketing. Η επικοινωνία μιας παράστασης οφείλει να είναι προϊόν έρευνας, ακριβώς για να μην αντιμετωπίσει την παράσταση ως προϊόν. Και αυτό δεν αφορά μόνο μια παράσταση, αλλά τον τρόπο με τον οποίο ζούμε γενικά. Κατ’ επέκταση, την πολιτική μας θέση απέναντι στα πράγματα.
Την περίοδο αυτή ασχολείσαι με το Πόλις, ένα χώρο στο Ηράκλειο Αττικής. Μίλησέ μας γι’ αυτό. Τι ακριβώς κάνεις εκεί και ποιες είναι οι φιλοδοξίες σου;
Το Πόλις είχε ξεκινήσει με μία βάση δραστηριοτήτων (σεμινάρια, πληροφορική, νέες τεχνολογίες), την οποία και θελήσαμε να διευρύνουμε εισάγοντας την έννοια του πολιτισμού. Για μένα, τα πάντα είναι πολιτισμός και βαθύτερα ο πολιτισμός είναι που πρέπει να παράγει την οικονομία και όχι το αντίθετο. Η προσέγγισή μου είναι πολυσυλλεκτική και η πρόκληση είναι να «παντρέψουμε» διαφορετικά πεδία ενδιαφέροντος με τρόπο ουσιαστικό. Να συνυπάρχουν δηλαδή το θέατρο, η μουσική, η πληροφορική και τόσα άλλα πεδία που για μένα εκκινούν από το ίδιο σημείο: τον άνθρωπο. Αυτό που πρακτικά κάνω είναι να δημιουργώ σύνθετες δράσεις, αναλαμβάνοντας τόσο το κομμάτι της καλλιτεχνικής επιμέλειας, όσο και εκείνο της επικοινωνίας. Στο εξωτερικό αυτή η δουλειά αναφέρεται ως culture creator, αν θέλαμε οπωσδήποτε να το ορίσουμε κάπως. Να δημιουργείς δηλαδή περιεχόμενο με βάση τον πολιτισμό.
Τώρα π.χ. προετοιμάζουμε μία δράση στο Πόλις όπου βιβλίο, ποδήλατο και μουσική έρχονται κοντά για έναν κοινό σκοπό. Η ιδέα γεννήθηκε μετά από μία συνάντηση με έναν ποδηλάτη, ο οποίος μεταφέρει βιβλία που κάποιος δε διαβάζει και τα χαρίζει σε ανθρώπους και ομάδες που θέλουν να τα διαβάσουν. Ο ίδιος ονομάζει τη δράση Αρραγείς Λέξεις. Στόχος ήταν να δοθεί φωνή σε αυτή τη δράση μέσα από την τέχνη. Καλέσαμε λοιπόν τους Manouchedrome, ένα αυθεντικό gypsy-jazz σχήμα, οι οποίοι και χάρισαν με τη σειρά τους το τραγούδι τους “What is left” για να γίνει το soundtrack της δράσης. Στη συνέχεια, γυρίσαμε ένα art video που επικοινωνεί τη δράση και όλα αυτά μαζί θα τα παρουσιάσουμε σε μια γιορτή την Κυριακή 23 Απριλίου στο Πόλις.
Φιλοδοξία μου είναι η τέχνη να υπάρχει στη ζωή μας ως κάτι φυσικό και καθημερινό: ως τρόπος αντίληψης και πράξης για τον καθένα χωριστά, αλλά και όλους μας ως κοινότητα.
Θεωρείς πως υπάρχουν συγκεκριμένα «συστατικά» για την επιτυχία μιας παράστασης; Τόσο ως προς την εκτέλεσή της, όσο και ως προς την προετοιμασία της.
Είναι σαν τη μαγειρική: αυτό που κάνει το φαγητό σου ξεχωριστό είναι ο χρόνος που έχεις αφιερώσει, το μεράκι και η αγάπη σου γι’ αυτό. Είναι η όλη διαδικασία προετοιμασίας μέχρι να «γευτείς» αυτό που έχεις δημιουργήσει.
Υπάρχει ποιότητα και καλή αισθητική στο θέατρο σήμερα;
Φέτος, στην Αθήνα ανέβηκαν πάνω από 1.000 παραστάσεις, στοιχείο το οποίο δηλώνει μεγάλη καλλιτεχνική δραστηριότητα. Το ερώτημα που με απασχολεί είναι κατά πόσο όλες αυτές οι παραστάσεις είναι και παραγωγές. Παραγωγή δεν σημαίνει «βάζω τα λεφτά», σημαίνει παράγω όλα όσα χρειάζονται για να βγει ένα ποιοτικό και καλαίσθητο αποτέλεσμα: από το πώς υποδέχεται ένα θέατρο τους θεατές του στο φουαγιέ μέχρι την ικανότητά μας να λαμβάνουμε το feedback των ανθρώπων αυτών. Η ποιότητα και η αισθητική συνήθως απουσιάζουν, όταν ο «αυτισμός» των καλλιτεχνών είναι παρών. Είναι ένα στοίχημα να ξεφύγουμε απ’ αυτόν και να επιδιώξουμε την ουσιαστική μας σχέση με το έργο και τους θεατές.
Αυτή την περίοδο τι προετοιμάζεις καλλιτεχνικά;
Μόλις τελείωσα με τις παραστάσεις στο «1984» (Θέατρο Βασιλάκου), που ήταν μία ωραία εμπειρία, λόγω και του θέματος του έργου που είναι πολύ επίκαιρο. Σε αυτή τη φάση, πέραν από τη δραστηριότητά μου σε χώρους πολιτισμού, έχουμε δημιουργήσει μαζί με την αρχιτέκτονα και σκηνογράφο Νατάσα Τσιντικίδη, τους Experimento: μία καλλιτεχνική ομάδα που στηρίζεται στην έρευνα και αυτό την οδηγεί στην παραγωγή. Στόχος της ομάδας μας είναι η δημιουργία έργων που προσεγγίζουν την πραγματικότητα από την ανάποδη και ταυτόχρονα μας φέρνουν σε άμεση επαφή με τους ανθρώπους, όπως οι δράσεις σε δημόσιους χώρους. Π.χ. τι μπορεί να συμβεί όταν ένα πιάνο δραπετεύσει από το αστικό σαλόνι και πάει μία βόλτα στο πάρκο μιας γειτονιάς; Υπάρχει μία παιδική ματιά σε όλο αυτό.
