Συνέντευξη: Κωνσταντίνος Δανός
Φωτογράφιση: Αγγελική Καλαμαρά
Ευχαριστούμε θερμά το Ρομάντσο, Αναξαγόρα 3-5, για την παραχώρηση του χώρου.
Με μια κινηματογραφική παραγωγή να αφήνει για ακόμη μια φορά πολύ καλές εντυπώσεις για το πρόσωπό του και με δύο θεατρικές παραστάσεις να χαρακτηρίζονται από τις καλύτερες της σεζόν, ο Πυγμαλίων Δαδακαρίδης μιλά για το «Έτερος Εγώ», για συνεργασίες που τον εξέλιξαν τόσο σε επαγγελματικό, όσο και σε προσωπικό επίπεδο και για τις εναλλαγές που επιδιώκει σε ρόλους και επαγγελματικές συνθήκες.
Το «Έτερος Εγώ» συνδυάζει τα μαθηματικά με τα εγκλήματα και τη φιλοσοφία σε ένα τυπικό αστυνομικό θρίλερ. Μίλησέ μας για την ταινία αυτή, στην οποία και πρωταγωνιστείς.
Είναι ένα αστυνομικό-ψυχολογικό θρίλερ. Πρόκειται για το όνειρο δύο ανθρώπων που ξεκίνησαν να κάνουν ένα ταξίδι μαζί. Λέω «όνειρο», διότι στη χώρα μας με την οικονομική κατάσταση που επικρατεί είναι πολύ δύσκολο να βρεις επαγγελματίες παραγωγούς σε όλες τους τις εκφάνσεις. Το σενάριο είναι εμπνευσμένο από το Σωτήρη Τσαφούλια, όλη η ιδέα είναι δική του. Βέβαια στο σενάριο συμμετείχαν ο Τεύκρος Μιχαηλίδης, η Κατερίνα Φιλιώτου και σε ένα μικρό κομμάτι, στους διαλόγους, συμμετείχα κι εγώ. Μου δόθηκε στα χέρια πριν από τρία χρόνια.
Δεν θέλαμε να δώσουμε στο θεατή την αίσθηση της πλήρους ταύτισης με τον ήρωα. Δημιουργήσαμε λοιπόν, έναν αντιήρωα με τον οποίον ο θεατής να μπορεί να συνταξιδεύει και να δημιουργεί μια δική του άποψη σχετικά με το έργο. Έπειτα από διάφορες δοκιμές που κάναμε και μετά από δυόμιση περίπου χρόνια, ξεκινήσαμε με προσμονή και χαρά για να δούμε ποιοι θα παίξουν στην ταινία. Ονειρευόμασταν συγκεκριμένα ονόματα σε συγκεκριμένους ρόλους και για κάποιο μαγικό λόγο είπαν όλοι ναι στην πρόταση αυτή. Από εκεί και πέρα, «συμπλεύσαμε» όλοι μαζί στο «καράβι» του Έτερος Εγώ. Αυτό που χάρηκα πάρα πολύ, εκτός από τη δημιουργική ήταν και η δημοκρατική ατμόσφαιρα των γυρισμάτων. Εννοώ πως οι έννοιες «καταλαβαίνω», «εκφράζομαι», «ακούω» πήραν επιτέλους τη βαρύτητα που τους αξίζει.
Η ταινία περιγράφει την ιστορία ενός ανθρώπου, ο οποίος συσχετίζεται αστυνομικά μόνο με την εγκληματολογία, την οποία και έχει σπουδάσει. Με τις γνώσεις που έχει, βοηθά στο αντίστοιχο κομμάτι της δικαιοσύνης, αναζητώντας τη λύση κάποιων φόνων, που μέσα στο χρόνο βάζουν το θεατή να σκεφτεί το γιατί, το ποιος και μετέπειτα το αν τελικά οι άνθρωποι έχουν αξίες.
Ήταν εύκολο να ενσαρκώσεις το ρόλο ενός εκκεντρικού εγκληματολόγου και παράλληλα αντιήρωα; Η προσέγγισή σου διαφοροποιήθηκε, από εκείνη που είχες προς άλλους ρόλους;
Με ενθουσίασε από την αρχή το σενάριο. Βέβαια ήταν πάρα πολύ δύσκολο μέσα σε δύο μήνες, όσο δηλαδή κράτησαν τα γυρίσματα, να υπάρχει μια συνεχόμενη σκέψη σ’ αυτό. Εμένα μου πήρε τρεισήμισι χρόνια αυτή η διαδικασία, ήταν κάτι εντελώς διαφορετικό απ’ όσα έχω κάνει μέχρι στιγμής στη ζωή μου. Το έκανα με πολλή αγάπη όλο αυτό, προσπάθησα μάλιστα να εφαρμόσω το σενάριο και ρεαλιστικά μέσα στη ζωή μου, ώστε να δω πώς θα ήταν στην πραγματικότητα οι αντιδράσεις ενός ανθρώπου. Κάπου εκεί άρχισα να συνειδητοποιώ πως είναι πολύ ωραίο να δημιουργείται αυτό που λέγεται «αντιήρωας». Ήταν τρομερά ιντριγκαδόρικη η στιγμή που άρχισα να μπαίνω στο ρόλο. Σήμερα πάντως με «τρώει» η σκέψη του τι θα μπορούσα να είχα κάνει διαφορετικά.
Έχεις δοκιμαστεί σε πολλά είδη σαν ηθοποιός. Ποιος ήταν ο λόγος που σε ώθησε σ’ αυτό;
Ήθελα η μία δουλειά που ερχόταν, να είναι εντελώς διαφορετική από την προηγούμενη. Πάντοτε αυτή ήταν η ανάγκη μου. Το να κάνεις κάτι απλά «καλά» ή το να έχει μια άμεση αποδοχή από το κοινό είναι λίγο ρηχό. Δεν ήθελα ποτέ να κάνω συγκεκριμένα και ίδια πράγματα μεταξύ τους, ανεξάρτητα από τις κριτικές που θα εκλάμβανα. Είτε είναι καλό, είτε είναι κακό, είτε είναι άχρηστο, εμένα θα μου έχει δώσει αυτό το διαφορετικό που επιζητάω. Μπας και μάθω κι εμένα καλύτερα.
Αυτή την περίοδο σε βρίσκουμε στο Θέατρο Κάππα, στο «Δείπνο Ηλιθίων». Πες μας λίγα πράγματα για την παράσταση.
Η παράσταση ξεκίνησε τον Οκτώβρη και είναι μια άκρως επιτυχημένη παραγωγή, τόσο εισπρακτικά αλλά και από την αποδοχή του κόσμου. Είναι μια πολύ όμορφη παράσταση. Η μεγάλη μου ίντριγκα, εκτός από τον Σπύρο Παπαδόπουλο, που εκτιμώ ιδιαίτερα σαν ηθοποιό, ήταν και ο τρόπος διαχείρισης ενός έργου, που θα μπορούσε κανείς να το αντιμετωπίσει ως μια απλή φάρσα. Με το Σπύρο δεν είχα συνεργαστεί ξανά, εκτός από τους «Άγαμους Θύτες», και χάρηκα πάρα πολύ, όταν μου προτάθηκε το έργο. Το έργο πραγματεύεται την ιδέα του να μην αντιμετωπίζεις ποτέ τους ανθρώπους σαν να είναι ηλίθιοι. Νομίζω πως αυτό δεν έχει να κάνει με καμία κωμωδία. Και ίσως αυτή να είναι η μεγάλη επιτυχία του έργου, ότι δηλαδή δύο άνθρωποι διαφορετικοί συνταξιδεύουν και μαθαίνει ο ένας από τον άλλον μέσα σε μια κωμωδία. Είναι βέβαια και ένα έργο τραγικά επίκαιρο, λόγω του bullying, το οποίο και συμπεριλαμβάνει μέσα στην ιστορία του.
Σχετικά με την άλλη παράσταση στην οποία παίζεις αυτόν τον καιρό, με τίτλο «Το Ζευγάρι της Χρονιάς»;
Το «Ζευγάρι της Χρονιάς» είναι επίσης ένα υπέροχο έργο του Γιάννη Ξανθόπουλου. Είναι πολιτικά επίκαιρο, τραγικό, σε επίπεδα σουρεαλισμού και από την άλλη, απίστευτα αληθινό. Είμαστε στο Θέατρο του Νέου Κόσμου μέχρι το Πάσχα, για 25 παραστάσεις μαζί με την Ιωάννα Πηλιχού, το Δημήτρη Κοτζιά και το Φώτη Θωμαΐδη. Η Ιωάννα Κατσιαβού έχει κάνει τα σκηνικά και η Νικόλ Παναγιώτου έχει κάνει τα κοστούμια, ενώ την μουσική έχει επιμεληθεί ο Γιώργος Χατζής. Η παράσταση έχει μια σατυρική διάθεση στο σήμερα και πραγματεύεται το τι θα μπορούσε να κάνει μια ακροδεξιά κυβέρνηση, πόσο ματαιόδοξοι είναι οι άνθρωποι στις σχέσεις τους και τελικά πόσο αγαπιούνται. Πραγματικά, τι θα θυσίαζες για να γίνεις αυτό που λέμε «Το Ζευγάρι της Χρονιάς»; Το κοινό έρχεται με ένα τεράστιο χαμόγελο και φεύγει με μια τεράστια σκέψη. Ο ίδιος ο θεατής δηλαδή παίζει και τις δύο μάσκες του θεάτρου.
Οι κριτικές που μπορεί να δεχτεί μια παράσταση είναι αρκετές, πόσο μάλλον στην Ελλάδα γράφονται πράγματα ίσως «επικίνδυνα» για τους ηθοποιούς. Εσύ θεωρείς πως μια κριτική μπορεί να είναι επικίνδυνη;
Καλή κριτική θεωρούμε εκείνη που έχουν γράψει καλά λόγια για μας, κακή κριτική θεωρούμε εκείνη που έχουν γράψει κακά λόγια για μας. Όταν ένας άνθρωπος κρίνει, πέραν της γνώσης που πρέπει να φέρει, πρέπει κιόλας να έχει δοκιμαστεί. Να έχει δοκιμάσει τον εαυτό του και την αντοχή του σε πολλά πράγματα. Να είναι πολυδιάστατος και να έχει μια ψυχή σαν βεντάλια, η οποία εμπεριέχει όλες τις αποχρώσεις και όλες τις σκέψεις. Αν λοιπόν δεν γνωρίζει κάποια πράγματα, πώς θα μπορέσει να τα κρίνει; Για μένα υπάρχει η σωστή και η λανθασμένη κριτική, όχι η καλή και η κακή. Σωστή κριτική είναι εκείνη, που παραθέτει στοιχεία και πληροφορίες, έτσι ώστε να μπορέσει να παραδειγματίσει προς βελτίωση. Η κριτική έχει σκοπό να εξελίξει εκείνους στους οποίους απευθύνεται, επομένως ο τρόπος με τον οποίο γράφεται, θα πρέπει να είναι κατανοητός. Η λανθασμένη κριτική από την άλλη, είναι εκείνη που εμπεριέχεται σε σχόλια ή περιέχει μια εμπάθεια και τελικά δεν την καταλαβαίνεις γιατί δεν είναι σαφής. Σίγουρα όμως είναι επικίνδυνη, γιατί ο κόσμος πια πληροφορείται πολύ από τα ΜΜΕ και από τα social media. Στη χώρα μας ειδικά, θα έπρεπε στις κριτικές να υπάρχει μια παραπάνω ευγένεια.
Δεδομένου πως έχεις ζήσει την αλλαγή στον καλλιτεχνικό χώρο, εν μέσω της ελληνικής πραγματικότητας αυτή τη στιγμή, σου λείπει κάτι από τα παλιότερα χρόνια δουλειάς σου;
Όχι δεν μου λείπει κάτι, το βλέπω εξελίξιμο όλο αυτό. Σίγουρα λόγω οικονομικής κρίσης δεν γίνονται τόσες σειρές ή ταινίες, οπότε δεν μπορείς να έχεις πια άμεση επαφή. Οι παραγωγές είναι λιγότερες και οι θέσεις εργασίας είναι λιγότερες, οπότε επικρατεί ένας φόβος. Βέβαια, έχει μειωθεί σημαντικά και το budget και κατ’ επέκταση μειώνονται και οι θέσεις.
Η μείωση του budget πιστεύεις πως – κατά συνέπεια – αλλοιώνει και την ποιότητα των παραγωγών;
Η ποιότητα είναι κάτι που εμπεριέχει ο κάθε άνθρωπος μέσα του. Είναι κάτι υποκειμενικό και προσωπικό η ποιότητα. Για μένα ως ποιότητα ορίζεται η γνώση, που εμπεριέχει τον άνθρωπο και μετέπειτα μπορεί να μεταφερθεί. Στα επαγγελματικά τώρα, η ποιότητα συμπεριλαμβάνει την ευγένεια, το πάθος την ομαδικότητα με τους υπόλοιπους και την αλληλεγγύη. Θα πρέπει να δημιουργείται ένα κίνητρο, ώστε να κάνει να νιώθεις πως θες να εξελιχθείς, και τελικά να εξελίσσεσαι.
Σου αρέσουν οι παραγωγές που γίνονται τα τελευταία χρόνια;
Τις λατρεύω, δεν μου αρέσουν απλώς. Προσπαθώ να βλέπω όσες περισσότερες παραστάσεις μπορώ, γιατί με ξεκουράζει. Χαίρομαι πάρα πολύ να βλέπω Έλληνες συναδέλφους και πάντοτε τους παρακολουθώ με μεγάλη χαρά. Ακόμη κι αν είναι κάτι φοβερά δυσνόητο ή να έχει θεωρηθεί αποτυχημένο, εμένα θα με μάθει κάτι. Παρακολουθώ τα πάντα. Δηλώνω το παρόν μου χαμογελώντας και όχι αναιρώντας μια προσπάθεια. Στο κάτω κάτω, όλοι έχουν δικαίωμα να κάνουν λάθη. Ας δώσουμε μια δεύτερη ή και τρίτη ευκαιρία, γιατί θα βρεθούμε κι εμείς κάποια στιγμή στη θέση τους.
Πιστεύεις πως το κοινό που παρακολουθεί θεατρικές παραστάσεις σήμερα, έχει περισσότερη εκπαίδευση από ό,τι είχε παλιότερα;
Θεωρώ πως ναι. Το κοινό εξελίσσεται, όπως εξελίσσονται φυσικά και οι ηθοποιοί. Μέσα από το θέατρο μαθαίνει κανείς έργα, μαθαίνει ιστορία. Αν εντρυφήσεις, υπάρχουν πάρα πολλά πράγματα, που μπορεί να σου διδάξει το θέατρο. Είναι κατά μια έννοια λυτρωτικό το θέατρο και πολυδιάστατο.
Τι σημαίνει υποκριτική;
Αν θεωρήσουμε την έννοια απλοϊκά, σημαίνει θέατρο, τηλεόραση και κινηματογράφος παράλληλα. Ο τρόπος που αντιλαμβάνεται ο κάθε ηθοποιός την υποκριτική, το «γιατί» τους δηλαδή, εμπεριέχει και τη διαδρομή και τον τρόπο που προσπαθεί να επιτελέσει την υποκριτική. Αν μπορείς να διώξεις τη ματαιοδοξία και το «εγώ» – που πολλές φορές σου «χτυπάει την πόρτα» αναπόφευκτα – αρχίζεις και πιστεύεις σε ένα συνολικό αντικείμενο. Και είναι ίσως το πιο ομαδικό λειτούργημα και επάγγελμα στον πλανήτη. Επομένως η υποκριτική είναι μια έννοια με τεράστια σημασία που περικλείει πάρα πολλές μικρότερες έννοιες μέσα της.
Ποια πιστεύεις πως είναι η σημαντικότερη στιγμή σου;
Οι σημαντικότερες στιγμές μου είναι κάθε φορά που ονειρεύομαι να βρεθώ με τους ανθρώπους που θαυμάζω. Από το ξεκίνημά μου, ήθελα να καταφέρω να φτάσω στο σημείο εκείνο όπου θα είμαι μαζί με ανθρώπους που θαυμάζω, κι ας είμαι και πίσω, κι ας μη μιλάω. Όταν λοιπόν το κατάφερα, θεώρησα πως είχα ζήσει μια από τις σημαντικότερες στιγμές μου. Και τελικά αυτές είναι οι πιο σημαντικές στιγμές.
