Η μόδα υπήρξε ανέκαθεν ένας χώρος ισότητας και αποδοχής που δεν σταματά ωστόσο να αφουγκράζεται τις κοινωνικές αλλαγές. Μέσα από μία σειρά ιδιαίτερων συναντήσεων μεταξύ καινοτόμων σχεδιαστών μόδας και γενναίων ανθρώπων, didee.gr και Wella Company δηλώνουν ότι είμαστε πιο δυνατοί όταν συνειδητοποιούμε ότι είμαστε όλοι ίσοι, όλοι ένα. Μόνο μέσα από την αγάπη και την αποδοχή θα έρθει η αλλαγή.
#MakeChange, μέχρι να μην χρειάζεται να επικοινωνούμε την αξία της ισότητας.
Όντας πλέον ένας από τους σημαντικότερους εκπροσώπους της νέας γενιάς Ελλήνων σχεδιαστών, ο ταλαντούχος designer Στέλιος Κουδουνάρης έχει ταυτίσει το όνομά του με την κομψότητα και την ευαισθησία, μέσα από ένα πρίσμα ανατροπής και επαναστατικότητας. Από το 2008 σχεδιάζει ρούχα που δεν κοσμούν απλά το ανδρικό και γυναικείο σώμα, αλλά γίνονται φάρος αυτοπεποίθησης, δύναμης και γοητείας. Η χρωματική παλέτα των κολεξιόν του εμπνέει διαχρονικά, καθώς ο σχεδιαστής γνωρίζει καλά τη δύναμη του χρώματος να μας μεταμορφώνει. Για τον Στέλιο Κουδουνάρη η μόδα είναι μοχλός κοινωνικής αλλαγής και αυτό το αποδεικνύει σε κάθε του επιλογή.
Κανένα εμπόδιο δεν μπορεί να σταθεί ικανό να αποτρέψει την Λυδία Κατσανικάκη και την Σταυριάννα Αστραδενή από το να πραγματοποιήσουν τα όνειρά τους. Εκτός όμως από μία καριέρα στο χώρο της μόδας, όνειρο και στόχος ζωής για τα νεαρά μοντέλα είναι η ισότιμη συνύπαρξη των ανθρώπων στην κοινωνία. Όλοι μοναδικοί, μα όλοι ίσοι, σαν μια παλέτα χρωμάτων. Δεν είναι το ένα ομορφότερο από το άλλο, έχει όμως το καθένα ξεχωριστά τη δική του δυναμική.
Πώς θα μπορούσε ο χώρος της μόδας να γίνει ακόμα πιο inclusive;
Στέλιος Κουδουνάρης: Θεωρώ ότι την εποχή που διανύουμε -η νέα εποχή της μόδας- συμπεριλαμβάνει πλέον όλους τους ανθρώπους ανεξαρτήτως φύλου, σεξουαλικού προσανατολισμού, χρώματος, κιλών, θρησκείας, οικονομικής δυνατότητας, ηλικίας, επαγγέλματος, καταγωγής και οποιασδήποτε άλλης λέξης θα μπορούσε να κατατάξει μια ανθρώπινη ύπαρξη σε κατηγορία. Η μόδα το 2021 συμπεριλαμβάνει όλους, αλλά το σημαντικότερο είναι ότι η μόδα αποτελεί τον Δούρειο Ίππο και μεταφέρει όλες τις κοινωνικές αλλαγές προς την κόσμο με ένα όμορφο περιτύλιγμα ώστε να είναι πιο άμεσες, εύπεπτες και κατανοητές. Με ακόμα περισσότερες ενέργειες από εμάς τους σχεδιαστές και γενικά τους επαγγελματίες της μόδας με επιρροή στο κοινό, όπως το να προβάλλουμε ανθρώπους στις καμπάνιες μας με διευρυμένα κριτήρια και όχι τα στερεότυπα ομορφιάς προηγούμενων δεκαετιών, πιστεύω ότι τα επόμενα χρόνια η μόδα θα εκδημοκρατιστεί πλήρως.
Η επιλογή σου να ασχοληθείς με το χώρο της μόδας ήταν γιατί έψαχνες έναν τρόπο να εκφράζεσαι ελεύθερα και χωρίς περιορισμούς; Τα κατάφερες;
Σ.Κ: Αυτό που ήθελα από παιδί ήταν να παρεμβαίνω στο αστικό τοπίο βάζοντας το δικό μου στίγμα στην καθημερινότητα. Το έκανα από μικρός στη φαντασία μου, αλλάζοντας ρούχα στους ανθρώπους, με μια ματιά, που βελτίωνε αισθητικά το περιβάλλον γύρω μου κατά τα δικά μου προσωπικά κριτήρια. Αισθάνομαι ευλογημένος που οι παιδικές μου στιγμές φαντασίας έγιναν στην ενήλικη ζωή μου το επάγγελμά μου.
Πιστεύεις πως ο κόσμος είναι πιο εκπαιδευμένος σε θέματα ισότητας και αποδοχής;
Σ.Κ: Όσο περνάνε τα χρόνια ο κόσμος εκπαιδεύεται. Σε αυτό συμβάλλουν στο μέγιστο οι νέες γενιές που είναι πολύ πιο απελευθερωμένες και με ένα δημιουργικό “θράσος” στέκονται απέναντι στα στερεότυπα. Οι μεγαλύτερες γενιές εκπαιδεύονται από τους νεότερους οι οποίοι διεκδικούν τις θέσεις που τους αξίζουν στο κοινωνικό σύνολο.
Λυδία Κατσανικάκη: Σίγουρα με την πάροδο των χρόνων ο κόσμος εξελίσσεται και έχει νέα βιώματα. Πέρα από αυτό όμως, πάντα θα υπάρχει δυνατότητα βελτίωσης.
Στην Ελλάδα διατηρούμε ακόμα στερεοτυπικές αντιλήψεις που μας κρατούν πίσω σε θέματα προσωπικής εξέλιξης ή έχουμε προχωρήσει και πλέον αντιλαμβανόμαστε τις εποχές όπως τους αρμόζει;
Σ.Κ: Θεωρώ ότι για μια κοινωνία σαν την Ελληνική και την Κυπριακή, που μεγάλωσαν με σημαία το “Τι θα πει ο κόσμος;” είμαστε σε μια πολύ καλή στιγμή και τα πράγματα αλλάζουν με αλματώδης ρυθμούς.
Στην επαγγελματική σου πορεία, έχεις αντιμετωπίσει θέματα ισότητας;
Σ.Κ: Στο παρελθόν ναι και αυτό είχε να κάνει κυρίως με το ποιος είναι παλιός και ποιος είναι νέος στο χώρο. Δεν έδωσα ποτέ ιδιαίτερη σημασία.
Λ.Κ: Ευτυχώς όχι, ο χώρος μου έχει συμπεριφερθεί σωστά και τίμια. Η αλήθεια είναι πως δεν αφήνω και περιθώρια. Βέβαια τον τελευταίο καιρό με τόσες καταγγελίες καταλάβαμε πως αυτό δεν παίζει κανένα απόλυτος ρόλο. Πάντα θα υπάρχουν απαίδευτοι άνθρωποι, άνθρωποι που δεν έχουν καλλιεργήσει τον εαυτό τους. Εμείς όμως εστιάζουμε στους ενημερωμένους και σε αυτούς που προσπαθούν για το καλύτερο. Είναι δύσκολο ο κόσμος να δεχθεί το διαφορετικό σε όλους τους τομείς και κατ᾽ επέκταση να μπει στη ζωή του η διαφορετικότητα του άλλου.
Σταυριάννα Αστραδενή: Η μόδα διέπεται από́ την ικανότητα να διαμορφώνει συνειδήσεις και κοινωνικές πρακτικές. Είναι η αντανάκλαση της κοινωνίας, που διαχέεται στην πολιτική. Μπαίνοντας στο χώρο, εξαρχής μου έγινε αντιληπτή́ η αίσθηση, ότι η ́”ιδιαιτερότητά” μου, που κάποιοι θεωρούν ότι αυτό́ και μόνο το στοιχείο με κάνει να ξεχωρίζω, είναι και αυτό́ το στοιχείο που με κάνει όμοια και ταυτόσημη με άλλα υποκείμενα που διαθέτουν αυτό́ το χαρακτηριστικό́. Έτσι μπαίνει η σφραγίδα του εύκολά αντικαταστάσιμου, κάτι το οποίο δεν θα έπρεπε να ισχύει, αφού́ ο κάθε άνθρωπος έχει τις δικές του μοναδικές ποιότητες.
Παρόλα αυτά́, εξακολουθώ́ να είμαι αισιόδοξη για το μέλλον.
Πως ορίζεις την ομορφιά;
Λ.Κ: Την ομορφιά τη βρίσκω σε ένα καθαρό βλέμμα. Στο βλέμμα ενός αγαπημένου μου ανθρώπου που όποια στιγμή και να με κοιτάξει θα ηρεμήσω και θα γαληνέψει η ψυχή μου.
Σ.Α: Είναι κοινώς αποδεκτό ότι υπάρχει ένα είδος γενναιότητας στο να είναι κανείς ο εαυτός του. Στην πραγματικότητα είναι περισσότερο εξαντλητικό, παρά γενναίο, λόγω της προσπάθειας που καταβάλλει ένα άτομο να αφαιρέσει όλες τις κοινωνικές ετικέτες, να ανατρέψει βήμα – βήμα όλα τα εμπόδια και το φόβο που τον κάνει να περιορίζει την αισθητική και την έκφραση του. Θα έπρεπε να είναι αυτονόητο το νιώθει κανείς άνετα στο σώμα του, να είναι ο εαυτός του.
Η ομορφιά είναι μια δομημένη στερεοτυπική ιδέα. Όμως, θέλω να πιστεύω ότι αυτό μεταβάλλεται, καθώς όλο και περισσότεροι άνθρωποι, είναι έτοιμοι να βιώσουν το μεγαλείο της αυθεντικότητας τους. Η ομορφιά θα έπρεπε να είναι μια έντονη δέσμευση στην ατομικότητα. Η δυναμική της να έγκειται στο γεγονός ότι δεν ορίζεται και δεν μπαίνει σε πλαίσια. Ακόμη και εάν αυτό σήμαινε ότι με αυτόν τον τρόπο θα εναντιωνόταν κανείς, στην καθιερωμένη πολιτική και κοινωνική έκφραση. “I AM MY OWN BEAUTY STANDARD”. Το ζητούμενο λοιπόν, είναι η αγάπη του εαυτού μας. Ο μόνος που θα μας καταλάβει και θα μας φροντίσει πραγματικά είναι ο ίδιος μας ο εαυτός. Aγαπώ τον εαυτό μου, αγαπώ τις “ιδιαιτερότητες“ του εαυτού μου. Χωρίς να έχω την ανάγκη επιβεβαίωσης από τους αλλους. Με αγαπώ για εμένα, γι’ αυτό που είμαι.
Πιστεύεις πως ο κόσμος δημιουργεί πρότυπα;
Λ.Κ: Ο άνθρωπος πάντα είχε ανάγκη από καθοδήγηση και πάντα θα έχει. Ας πάρουμε παράδειγμα τα social media, υπάρχει μια άμεση εικόνα που ο κόσμος αισθάνεται πως το ιδεατό για αυτόν είναι ένα πιο κοντινό όνειρο.
Σ.Α: Ο πολιτισμός δημιουργεί την κουλτούρα που βιώνουμε σήμερα. Τα στερεότυπα είναι μια πάγια γενικευμένη αντίληψη για μια κατηγορία ανθρώπων. Κυρίαρχο ρόλο στην δημιουργία στερεοτύπων, έχουν η παιδεία, τα ΜΜΕ κλπ. και o τρόπος με τον οποίο προσεγγίζουν τη μοναδικότητα του κάθε ανθρώπου. Η συμβολή των ΜΜΕ στην απεικόνιση των ατόμων με “ιδιαιτερότητες”, δεν θεωρώ ότι είναι πάντα βοηθητική. Όσο αναφορά τον κινηματογράφο, τις σειρές, τα κόμικ, ακόμη και την λογοτεχνία και λαμβάνοντας εδώ ως παράδειγμα τα υποκείμενα με αλωπεκία. Η απεικόνιση που συχνά συναντάμε είναι, είτε ενός ασθενούς, είτε στον ρόλο “κακού”, είτε τα βλέπουμε συχνά να φετιχοποιούντε. Έτσι παρακολουθούμε συχνά την αναπαραγωγή κακοποιητικών ή στερεοτυπικών απόψεων οι οποίες δομούν σταδιακά μια θεωρία στίγματος, μια ιδεολογία για να δικαιολογηθεί ο “κίνδυνος” που αντιπροσωπεύουν διάφορές ομάδες για την ομοιογένεια της κοινωνίας.
Τα εξωτερικά χαρακτηριστικά μας δεν θα έπρεπε να μας περιορίζουν σε ένα ρόλο ή σε ένα χαρακτήρα. Το “body positivity” για μένα πρέπει να περιλαμβάνει όλα τα σώματα, χαρακτηριστικά κλπ. και όχι μόνο αυτά που η κοινωνία θεωρεί αποδεκτά. Οι άνθρωποι αποδέχονται ό,τι τους μαθαίνουν ότι είναι όμορφο. Οπότε ίσως έχει έρθει η ώρα να αποδομήσουμε την έννοια της ομορφιάς και να την επαναπροσδιορίσουμε. Η ιδέα της “ιδιαιτερότητας” είναι για μένα απαρχαιωμένη και στερεοτυπική. Σε ατομικό επίπεδο, επιλεγώ να χρησιμοποιώ τον όρο μοναδικότητα, πιστεύω ότι ο κάθε άνθρωπος είναι μοναδικός ακόμη και αν διέπετε από στοιχεία “ιδιαιτερότητας“. Δεν συμφωνώ με την λέξη πρότυπο γιατί θεωρώ πως κανένας δεν θα έπρεπε να μοιάζει σε κανέναν. Η μοναδικότητα λοιπόν, είναι το δικό μας όπλο. Ώστε να δημιουργήσουμε την δική μας πορεία, αποφεύγοντας τις ασφυκτικές πρακτικές της ομαδοποίησης και της κατηγοριοποίησης στην εξέλιξη μας. Ως ατομικότητα, θέλω να δω τα ΜΜΕ να δίνουν με ασφάλεια και σεβασμό το δικαίωμα ορατότητας, πλατφόρμες και ευκαιρίες σε ανθρώπους όχι σε “ιδέες” ή σύμβολα. Τα υποκείμενα με “ιδιαιτερότητες” υπήρχαν, υπάρχουν και θα υπάρχουν. Οι ζωές μας, και η έκφραση μας δεν είναι ένα trend που περνάει.
Πόσο σημαντική είναι για σένα η αξία της αποδοχής;
Λ.Κ: Πολύ σημαντική! Όχι όμως από τρίτους αλλά από τον ίδιο μου τον εαυτό. Και αυτή είναι η ουσία αλλά και η λύση στο να δέχεσαι την κριτική. Όταν αποδεχόμαστε «εμάς», μας αγκαλιάζουμε και μας αγαπάμε. Αφενός χτίζουμε έναν τοίχο γύρω μας και αφετέρου η αποδοχή από την κοινωνία δεν επηρεάζει τη ψυχολογία μας.
Σ.Α: Η αξία της αποδοχής για μένα, είναι σημαντική σε ένα βαθιά εσωτερικό, ατομικό επίπεδο. Αν δεν ξέρω τι είμαι, δεν μπορώ να ανακαλύψω τι θέλω να γίνω και να με δημιουργήσω από την αρχή. Αυτό γίνεται εφικτό, μόλις αποδεχτώ τον εαυτό μου όπως πραγματικά είναι. Τότε μόνο δύναμαι να τον αναδομήσω ξανά. Ανάμεσα στα εσωτερικά χαρακτηριστικά που απαιτούνται για να αποδεχτεί κανείς τον εαυτό του, είναι η ψυχική ανθεκτικότητα, η αυτοεκτίμηση και η αυτοπεποίθηση. Τις καλλιεργούμε με ανθρώπους του στενού μας περιβάλλοντος, που μας αγαπούν. Ο δρόμος για την αποδοχή είναι μεγάλος, σε κάθε στάδιο της ζωής, θα κληθούμε εκ νέου να αγαπήσουμε από την αρχή τον εαυτό μας, θα δοκιμαστούμε εκ νέου από ανθρώπους και συνθήκες. Θα πρέπει να ανταπεξέλθουμε σε αυτές, να ανακαλύψουμε τις νέες εκδοχές μας. Πολλές φορές οι δυσκολίες μας εξελίσσουν στον βέλτιστο εαυτό μας.
Όσο αλλάζουν οι εποχές πιστεύεις πως αλλάζουμε και εμείς προς το καλύτερο; Σε κάποια χρόνια από τώρα για παράδειγμα, πιστεύεις πως δεν θα χρειάζεται να επικοινωνούμε την αξία της ισότητας των ανθρώπων;
Σ.Κ: Εύχομαι αυτό να γίνει πραγματικά σύντομα. Να προλάβουμε να το ζήσουμε. Να έρθει η στιγμή που η ισότητα θα είναι ένα δεδομένο και όχι θέμα προς συζήτηση και αγώνας που πρέπει να κερδηθεί.
Σ.Α: Τους προηγούμενους αιώνες κυριαρχούσε η ιδεολογία της περιθωριοποίησης, ότι θεωρούταν μη αποδεκτό διότι παρέκκλινε από τις υφιστάμενες κοινωνικές νόρμες κρυβόταν και αποσιωπώταν. Καλό είναι να θυμάται κανείς ότι όταν ο φόβος και το μισός καλλιεργούνται συστηματικά, τότε οδηγούμαστε στο ρατσισμό. Εισάγοντας την έννοια της συμπερίληψης στη ατζέντα των πολιτικών και κοινωνικών διεκδικήσεων και πρακτικών, επέρχεται αρχικά, μοιραία η σύγκρουση και ύστερα η ένωση. Η πλήρης συμπερίληψη έχει αποδειχθεί ότι εξαλείφει τις ανισότητες, τον ρατσισμό, τις προκαταλήψεις, και τον αντίκτυπο του στίγματος της περιθωριοποίησης. Πιστεύω πως στο μέλλον δεν θα χρειάζεται να επικοινωνούμε την αξία της ισότητας των ανθρώπων. Αυτό βέβαια, προϋποθέτει μια αδιάλειπτη ψυχική διαδικασία. Να κοιτάξουμε βαθιά μέσα στον εαυτό μας, να μην προσπαθούμε να αλλάξουμε τους άλλους αλλά εμάς. Μόνο τότε θα εξελιχθούμε.
Ως χώρα έχουμε κάνει σημαντικά βήματα στον τομέα της συμπερίληψης και της αποδοχής. Αλλά έχουμε ακόμα, πολλά περιθώρια εξέλιξης. Πιστεύω ότι θα έπρεπε να ήμαστε πιο ανεκτικοί και δεκτικοί. Διαθέτουμε πολλές δυνατότητες, οι οποίες δεν έχουν ακόμα εξερευνηθεί, καθότι διέπομαστε από βαθύ συντηρητισμό.
Η ένωση και η συμπερίληψη τι σημαίνουν για σένα;
Λ.Κ: Οι άνθρωποι χρειάζεται να συνυπάρχουμε ειρηνικά, ισότιμα και δίκαια. Χωρίς αυτό να εξαρτάται από την εξωτερική εμφάνιση του άλλου. Να δεχόμαστε τον διπλανό μας όπως αυτός νιώθει καλά με τον εαυτό του, χωρίς κριτική και επικριτικά βλέμματα.
Ποιος πιστεύεις πως είναι τελικά ο τρόπος να καταπολεμήσουμε τις διακρίσεις σε όλους τους τομείς;
Σ.Κ: Ο τρόπος είναι ένας. Είναι μόνο μια λέξη. Αγάπη. Να αγαπάμε τους γύρω μας και όχι μόνο τον εαυτό μας. Ή μάλλον καλύτερα να αγαπάμε τόσο πολύ τον υγιή εαυτό μας ώστε να έχουμε χώρο μέσα μας για να αγαπήσουμε και τους γύρω μας.
Λ.Κ: Οι αλλαγές συμβαίνουν από το μικροσκόπιο. Αν ο καθένας από μας αφουγκράζεται τα γεγονότα γύρω του και προσπαθεί κάθε μέρα για το καλύτερο, πρώτα για τον εαυτό του και μετά φυσικά για την κοινωνία, αυτό μπορεί να συμβεί.
Σ.Α: Διαθέτουμε ένα φίλτρο που μας εμποδίζει λόγω των δικών μας προνομίων να αντιληφθούμε τον αγώνα που κάνουν πολλές κοινωνικές ομάδες για να αποκτήσουν τα ήδη κεκτημένα προνόμια κάποιον. Ο τρόπος που μπορούμε να συμβάλουμε και να καταπολεμήσουμε τις διακρίσεις σε όλους τους τομείς, είναι χρησιμοποιώντας τα προνόμια μας για να ακούσουμε και να προωθήσουμε τις φωνές και τα δικαιώματα των λιγότερο ορατών και προνομιούχων υποκειμένων, σε συνδυασμό με την πρόσβαση στην επαγγελματική αποκατάσταση για την έμπρακτη οικονομική στήριξη και ενίσχυση της εκάστοτε κοινότητας. Μεσώ της εκπροσώπησης με διαφάνεια, όλων των φυλών, των κοινωνικών τάξεων, των εκφράσεων της σεξουαλικοτήτας, των ηλικιών και των σωμάτων κλπ. με έμφαση πρώτιστος στην ανάδειξη των υποκείμενων, που είναι λιγότερο προνομιούχα. Θα δινόταν η ευκαιρία, σε λιγότερο ορατά υποκείμενα να κλονίσουν ουσιαστικά και συθέμελα τις στερεοτυπικές αντιλήψεις και κατά συνέπεια θα επέφερε μεγάλες αλλαγές στην κοινωνική συνείδηση. Με αυτόν τον τρόπο θα δημιουργούταν μια σειρά πολιτικών θέσεων, που μεταξύ άλλων θα συνέβαλαν, στην συνύπαρξη και την αλληλεγγύη.
* Η περιποίηση των νυχιών των Λυδία Κατσανικάκη και Σταυριάνα Αστραδενή έγινε με προϊόντα OPI.
#allin
#makechange
