Γράφει η Μάτα Λίτου
White Collar: Χαρακτηρισμός για έναν υπάλληλο γραφείου. Πιθανολογείται ότι πήρε την ονομασία του από το χαρακτηριστικό ευκολοφόρετο λευκό πουκάμισο που συνηθίζουν να φοράνε οι συγκεκριμένοι εργαζόμενοι. Ή, η Ελληνικής παραγωγής ταινία που κατάφερε να αποσπάσει το δεύτερο βραβείο Καλύτερης Ξενόγλωσσης Ταινίας στο Sand Dune International Short Film Festival στη μακρινή Ινδία και σε λιγότερο από δύο μήνες θα ταξιδέψει και θα προβληθεί στο ακόμη πιο μακρινό San Diego, ενόψει του φεστιβάλ Comic-Con International μία από τις μεγαλύτερες εκδηλώσεις των Ηνωμένων Πολιτειών η οποία θα πραγματοποιηθεί από τις 21 έως τις 24 Ιουλίου.
Δεν μπορώ να ξέρω τι σημασία έχουν τα εφτά λεπτά που κρατάει η ταινία για έναν Αμερικάνο και τι αξία θα της δώσει αλλά για έναν Έλληνα που έχει κουραστεί να σέρνεται από τη μία αποτυχημένη συνέντευξη στην άλλη, έχει απελπιστεί να απογοητεύεται όλο και περισσότερο από τις επιλογές – που στην πραγματικότητα δεν έχει- και γεμίζει κάθε μέρα το φάκελο με τα απεσταλμένα στο mail του από μηνύματα με την ένδειξη «ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΟ ΣΗΜΕΙΩΜΑ» χωρίς καμία απάντηση, χωρίς καμία στην ουσία αξίωση, το White Collar σε σκηνοθεσία Ναταλίας Λαμπροπούλου και σενάριο Σωτήρη Πετρίδη είναι μία γροθιά στο στομάχι του. Του πετάει κατάμουτρα και με απίστευτη μαεστρία την πραγματικότητα που είναι αναγκασμένος να (επι)βιώνει κάθε μέρα και απλά στο κλείσιμο τον αφήνει να χαζεύει τους τίτλους τέλους να πέφτουν διερωτώμενος «Εγώ τι κάνω στη ζωή μου; Που πάω;».
Η ταινία μέσα σε εφτά λεπτά κάνει ό,τι ακριβώς και εμείς εδώ και εφτά χρόνια, κεντάει εύστοχα κάποια από τα πιο «κακώς κείμενα» του κράτους, ανοίγει κατά μέτωπο επίθεση στο τέρας που ονομάζουμε ανεργία και ευτυχώς τουλάχιστον αυτή, βγαίνει κερδισμένη. Πέρα από τα φουτουριστικά σκηνικά και την ενδυματολογία που θυμίζουν κάτι από περιγραφή του Άλντους Χάξλευ στο «Θαυμαστός, καινούργιος κόσμος» θα σκεφτείς από μέσα σου ότι όλα αυτά τα έχεις δει, τα έχεις ξανακούσει και ακόμη χειρότερα τα έχεις ζήσει αλλά εδώ είναι που πρέπει να σου πω πως εκεί που και εγώ σκεφτόμουν τα ίδια εμφανίστηκε στα χέρια του πρωταγωνιστή ένα πιστόλι.
Κανονικά θα έπρεπε να αφιερώσω μία παράγραφο για να αναλύσω πόσο πολυσήμαντη είναι η συμμετοχή μίας Ελληνικής ταινίας στα πλαίσια ενός τόσο μεγάλου και αναγνωρισμένου φεστιβάλ και να κερδίσω χώρο και λέξεις με κλισέ ατάκες όπως «εθνική περηφάνια» ή να αραδιάσω απόψεις όπως το ότι μέσα στην κρίση η ποιότητα και η τέχνη ανθίζουν και πως οι νέοι μας δεν το βάζουν κάτω και πάνε μπροστά με ό,τι και όπως μπορούν αλλά σίγουρα όλα αυτά τα έχουν ήδη πει και γράψει πολλοί πριν από εμένα και ίσως πρέπει να δώσω σε εκείνους το βήμα για να τα πουν πολύ καλύτερα και κυρίως με λιγότερα λόγια όπως ακριβώς και στην ταινία τους.
Ποια είναι η πλοκή του White Collar και τι πραγματεύεται;
Σωτήρης Πετρίδης: Το White Collar αφορά μία κοινωνία στην οποία οι πολίτες της χώρας είναι διατεθειμένοι να κάνουν τα πάντα για μία θέση εργασίας. Πιο συγκεκριμένα, έχει θεσπιστεί ένας νέος τρόπος διεξαγωγής συνεντεύξεων εργασίας, κατά τον οποίο οι τελικοί υποψήφιοι απαντούν σε ερωτήσεις γύρω από τη θέση που διεκδικούν και όποιος απαντάει λάθος, παίζει ένα ιδιόμορφο τύπο ρώσικης ρουλέτας. Έτσι, ο τελικός επιζών παίρνει και τη θέση εργασίας. Η ταινία παρουσιάζει μία τέτοια συνέντευξη.
Η ιδέα όμως του White Collar πως προέκυψε; Που έχει τις ρίζες της, τις καταβολές της;
Σωτήρης Πετρίδης: Ήθελα η συγκεκριμένη ταινία να πάρει μία γνωστή σε όλους διαδικασία (όπως είναι η εύρεση εργασίας) και να την ενσωματώσει σε μία ακραία συνθήκη. Μέσα από αυτή τη σύγκρουση, γεννήθηκε η ιδέα και γράφτηκε το σενάριο.
Ναταλία Λαμπροπούλου: Η ιδέα ήταν του Σωτήρη. Σε εμένα ήρθε ως σενάριο το οποίο με ενθουσίασε, επηρεασμένο ξεκάθαρα από τη σημερινή εποχή. Αποτέλεσε έμπνευση καθώς με γοήτευε πάντα το πολιτικό σινεμά.
Ποιοι είναι οι συντελεστές;
Σωτήρης Πετρίδης: Οι συντελεστές αποτελούνται από έναν βασικό κορμό που μαζί έχουμε κάνει και άλλες ταινίες (όπως το Μπαλόνι και το e-Social) και ήδη έχουμε ξεκινήσει και τις επόμενες! Στο White Collar την σκηνοθεσία υπογράφει η Ναταλία Λαμπροπούλου, το σενάριο εγώ, ενώ την παραγωγή την ανέλαβα εγώ μαζί με την Ηλέκτρα Αγγελετοπούλου. Άλλοι βασικοί συντελεστές είναι οι Θανάσης Κωνσταντόπουλος (Διεύθυνση Φωτογραφίας), Τάνια Ναναυράκη (Μοντάζ), Κατερίνα Κολλιοπούλου (Σκηνογραφία/Ενδυματολογία), Γιάννης Λιόλιος (Ειδικά Εφέ), Αποστόλης Μπαρουξής (Ηχοληψία), Αναστάσης Πετρέλης (Sound Design), Δέσποινα Τριανταφυλλίδου (Associate Producer) και Σοφία Βουλαλά (Πρακτικά Εφέ και Μακιγιάζ), ενώ τη μουσική υπογράφει ο Θοδωρής Παπαδημητρίου.
Πόσο καιρό σας πήρε να την ολοκληρώσετε; Ποια ήταν η μεγαλύτερη δυσκολία που αντιμετωπίσατε;
Ναταλία Λαμπροπούλου: Τα γυρίσματα ήταν 3 ημέρες, αλλά από τη στιγμή που πήρα στα χέρια μου το σενάριο μέχρι την τελική μορφή της ταινίας θα ήταν γύρω στους 4-5 μήνες.
Σωτήρης Πετρίδης: Καθώς η ταινία δημιουργήθηκε χωρίς κάποιο οικονομικό κεφάλαιο, οι δυσκολίες ήταν αρκετές. Βέβαια, όλη η ομάδα και όλοι οι ηθοποιοί αποδέχτηκαν να δωρίσουν το ταλέντο τους χωρίς αμοιβή, που αυτό ήταν το σημαντικότερο βήμα ώστε να γίνει το White Collar κάτω από τις συνθήκες που βρισκόταν η παραγωγή του.
Γιατί “White Collar”;
Ναταλία Λαμπροπούλου: Είναι μία ορολογία που χρησιμοποιείται για τις δουλειές γραφείου. Στην ταινία διαπραγματευόμαστε τη συνέντευξη για μια τεχνοκρατική δουλειά χωρίς όμως να διευκρινίσουμε ποια είναι ακριβώς η θέση.
Σωτήρης Πετρίδης: White Collar είναι μία ορολογία που περιγράφει τις μη-χειρωνακτικές δουλειές. Η εξειδίκευση σε έναν τέτοιο τομέα και η δυσκολία εύρεσης εργασίας επάνω στο αντικείμενό σου είναι βασικό πρόβλημα της εποχής μας, οπότε για αυτό τον λόγο επιλέξαμε τέτοιου είδους εργασία – θέλαμε να τονίσουμε αυτό το σοβαρό θέμα.
Η ταινία τοποθετείται στο σήμερα ή σε ένα μακρινό μέλλον αν κρίνει κανείς από το σχετικά φουτουριστικό σκηνικό; Για ποιο λόγο κάνατε αυτή την επιλογή;
Ναταλία Λαμπροπούλου: Τοποθετείται σε ένα παράλληλο σύμπαν. Προσωπικά, μου αρέσουν πολύ τα φουτουριστικά σκηνικά καθώς και τα δυστοπικά περιβάλλοντα ειδικά όταν σχολιάζουν και ένα επίκαιρο θέμα. Θεωρώ ότι η ιστορία αυτή ταίριαζε να ειπωθεί μέσα από ένα τέτοιο περιβάλλον και έτσι έγινε η επιλογή αυτή.
Σωτήρης Πετρίδης: Όπως είπε και η Ναταλία, η επιλογή μας ήταν να γίνει σε ένα παράλληλο σύμπαν, εξού και η γενική αισθητική επιλογή. Όμως, η ιστορία είναι άχρονη και άτοπη, μπορεί να προσαρμοστεί εξίσου καλά σε διάφορα περιβάλλοντα.
Πόσο ακόμη έχουμε να διανύσουμε μέχρι να φτάσουμε στο White Collar; Κάποιοι λιγότερο αισιόδοξοι βέβαια θα πίστευαν πως είμαστε ήδη εκεί.
Ναταλία Λαμπροπούλου: Ναι κατά μία έννοια είμαστε ήδη εκεί, αλλά εδώ και πολλά χρόνια, όχι τώρα. Η τάση των περισσότερων ανθρώπων να δώσουν και τη ζωή τους θυσιάζοντας τον προσωπικό τους χρόνο και ό,τι τους ευχαριστεί για μία δουλειά είναι ένα γεγονός χρόνων. Η ταύτιση του ανθρώπου με την εργασία και το επάγγελμα είναι επίσης ένα γεγονός. Το ότι ο χώρος εργασίας ήταν πάντα σκληρός (ειδικά σε κάποια επαγγέλματα) επίσης. Βέβαια τώρα έχει κορυφωθεί το πρόβλημα καθώς τίθεται έντονα το ζήτημα της επιβίωσης, γι’ αυτό και το σχολιάζουμε.
Σωτήρης Πετρίδης: Όπως είπε και η Ναταλία, κατά κάποιο τρόπο είμαστε ήδη εκεί. Απλώς, η ταινία μας χρησιμοποιεί την έννοια της υπερβολής για να λειτουργήσει ως ένα καμπανάκι κινδύνου για το που μπορούμε να φτάσουμε.
Ποια είναι η έννοια του ανθρώπου μέσα στην ταινία;
Ναταλία Λαμπροπούλου: Ο άνθρωπος είναι αναλώσιμος μέσα στην ταινία.
Σωτήρης Πετρίδης: Μέσα από την ταινία θέλαμε να δείξουμε την μικρή σημασία που έχει η ανθρώπινη ύπαρξη όταν η κοινωνία αντιμετωπίζει προβλήματα. Δυστυχώς, είναι μία αλήθεια που βιώνουμε και στις μέρες μας.
Ποια είναι τα προσόντα που πρέπει να έχει κάποιος για να κερδίσει τη θέση στη συνέντευξη του White Collar. Έχει τελικά μεγάλη σημασία πόσο τυχερός θα είναι; Ποιος είναι στο τέλος ο νικητής; Το κράτος, η εργοδοσία ή αυτός που μόλις προσλήφθηκε;
Ναταλία Λαμπροπούλου: Για μένα στο τέλος παίρνει τη θέσει ο πιο δυνατός και τυχερός ταυτόχρονα. Η εργοδοσία και το κράτος είναι κερδισμένοι. Η εργοδοσία γιατί θα συνεχίσει να παράγει και να έχει εργατικό δυναμικό κάτω από καθεστώς φόβου. Το κράτος γιατί θα έχει δύο πολίτες λιγότερο να θρέψει.
Σωτήρης Πετρίδης: Η άποψή μου είναι ότι κανείς δεν βγαίνει νικητής. Από μία τέτοια διαδικασία όλοι βγαίνουν χαμένοι – και οι πολίτες γιατί μπαίνουν στη διαδικασία επιβίωσης του «δυνατότερου», αλλά και το κράτος που αποκτά ένα σκληρό προσωπείο που αργά ή γρήγορα θα του βγει σε κακό.
Η ταινία έχει αποσπάσει ήδη ένα βραβείο, ελπίζουμε και ευχόμαστε και ένα δεύτερο τον Ιούλιο στο Comic-Con International. Τι πιστεύετε πως την έκανε να ξεχωρίσει;
Σωτήρης Πετρίδης: Καταρχάς, όλη η ομάδα είναι περήφανη για το αποτέλεσμα της ταινίας που μας δικαίωσε σε σύντομο χρονικό διάστημα – από τον Ιανουάριο έχει γίνει δεκτό σε 15 διεθνή φεστιβάλ και 7 χώρες. Για μένα το μυστικό που έκανε την ταινία να ξεχωρίσει είναι το γεγονός ότι όλη η ομάδα πιστεύει στο project και έδωσε το 100% του εαυτού της για να γίνει πραγματικότητα. Ο κινηματογράφος είναι ομαδικό σπορ και νιώθω πολύ τυχερός που έχω βρει την κινηματογραφική μου οικογένεια στην οποία μπορώ να βασιστώ σε κάθε μας εγχείρημα.
Ναταλία Λαμπροπούλου: Σίγουρα αυτό που κάνει μια ταινία να ξεχωρίζει δεν είναι μόνο ένα. Η ταινία αποτελεί μία συλλογική διαδικασία. Πέρα από το σενάριο που δημιουργεί τη βάση για μια καλή ταινία, η υποκριτική των ηθοποιών, το μοντάζ, η μουσική, τα ειδικά εφέ, τα εφέ που δημιούργησε το μακιγιάζ και η σκηνογραφία όλα συνιστούν στο να δημιουργηθεί αυτό το άχρονο δυστοπικό σύμπαν καθώς και τα συναισθήματα που προκαλεί η ταινία. Ο συνδυασμός της σκληρής πραγματικότητας στην οποία υπάρχουμε όλοι και της δυστοπικής διάστασης νομίζω πως την κάνουν να ξεχωρίζει.
Παρακολουθώντας το White Collar ο θεατής λαμβάνει χιλιάδες μηνύματα. Ποιο από αυτά είναι το βασικό που θέλετε εσείς να περάσετε μέσα από την ταινία;
Ναταλία Λαμπροπούλου: Δε θα ήθελα να διαλέξω ένα μήνυμα. Δημιουργώντας μια ταινία δε θα έλεγα ότι σκέφτομαι ποια μηνύματα θέλω να περάσουν στο θεατή. Λειτουργώ περισσότερο με το ένστικτο και με το τι συγκινεί εμένα. Ο καθένας είναι ελεύθερος να τη δει όπως θέλει από κει και πέρα.
Σωτήρης Πετρίδης: Θα συμφωνήσω με την Ναταλία. Δεν έχει σημασία τι είχαν οι δημιουργοί στο μυαλό τους όταν έκαναν μία ταινία (ή μια οποιαδήποτε μορφή τέχνης). Όταν το έργο είναι έτοιμο, αποκτά δική του ζωή και πορεία. Μία από τις χαρές που παίρνω από αυτό το επάγγελμα είναι όταν μου λέει ένας θεατής ότι εξέλαβε ένα μήνυμα που ποτέ δεν είχαμε σκεφτεί εμείς. Εκεί ξέρω ότι η δουλειά μας πέτυχε και το έργο πήρε ζωή.
