Πριν από μια δεκαετία σχεδόν, αποφάσισε να εγκαταλείψει τον κινηματογράφο ενώ σήμερα είναι η πρώτη γυναίκα που προτάθηκε δύο φορές για Όσκαρ καλύτερης σκηνοθεσίας.
Το “The Power of the Dog”, η πρώτη της ταινία μετά από περισσότερο από μια δεκαετία, είναι ο λόγος για την δεύτερη υποψηφιότητά της.
Βρίσκεται στο Σίδνεϊ, στην πόλη που αγαπά εδώ και περισσότερο από 40 χρόνια. Εν μέσω περιπάτων -με τη φίλη της Νικόλ Κίντμαν- και κολύμβησης παραχώρησε μια zoom συνέντευξη στο Vanity Fair.
“Το Σίδνεϊ είναι μια θεϊκή πόλη και τώρα το βιώνω ξανά από τη αρχή.”, λέει η Νεοζηλανδή Jane Campion.
Αφορμή της συνέντευξη αυτής, εκτός των άλλων ήταν και η υποψηφιότητά της στα φετινά Όσκαρ. Όταν ο δημοσιογράφος της είπε ότι η ταινία της του άρεσε, εκείνη αναστέναξε με ανακούφιση πριν χαμογελάσει. “Είναι πολύ ωραίο να το ακούς. Και πολλές φορές ο κόσμος δεν το λέει, δεν νοιάζεται να το πει”.
Αυτή τη φορά, ο κόσμος όμως το έκανε. Η Δύναμη του Σκύλου (The Power of the Dog) πήγε την Campion στην Ιταλία και μετά στη Νέα Υόρκη, στο Λονδίνο και μετά στη Γαλλία.
Πρόκειται για μια καθηλωτική και συναρπαστική ιστορία της μοναξιάς, της αρρενωπότητας και της καταπίεσης που διαδραματίζεται στη Μοντάνα της δεκαετίας του ’20, αρκούντως βραβευμένη με βραβεία καλύτερης φωτογραφίας και σκηνοθεσίας. Είναι υποψήφια για 12 Όσκαρ, περισσότερα από οποιαδήποτε άλλη ταινία. Και αυτό σηματοδοτεί την κορυφαία στιγμή για μια σκηνοθέτη που καθορίζει τη σημερινή γενιά.
Η Campion το απολαμβάνει σίγουρα. “Θολώνει” όταν ανταγωνίζεται σκηνοθέτες που θαυμάζει, όπως ο Paul Thomas Anderson. Είναι ευγνώμων που συνδέεται με το κοινό μέσω μιας ταινίας για την οποία δούλεψε τόσο σκληρά και για την οποία είναι τόσο περήφανη. “Κοίτα, μου αρέσει αυτή η ταινία, δεν νομίζω ότι είναι τέλεια αλλά έχει κάτι, έχει δύναμη, είναι μυστηριώδης. Και εκπλήσσομαι από το πόσοι άνθρωποι απολαμβάνουν αυτή την πολυπλοκότητα.”
Η Campion γεννήθηκε στην πρωτεύουσα της Νέας Ζηλανδίας, Ουέλινγκτον, από γονείς που διηύθυναν μια θεατρική εταιρεία. Μεγάλωσε περιτριγυρισμένη από καλλιτέχνες ενώ την διακατείχε μια δημιουργική ενέργεια που δεν ήξερε πού να την αξιοποιήσει. Ανέβαζε έργα στο σχολείο, εμπνευσμένη από τον σκηνοθέτη πατέρα της. Έχει πτυχία στην ανθρωπολογία και τη ζωγραφική.
Ολοκλήρωσε την πρώτη της μικρού μήκους ταινία, Tissues, το 1980, η οποία -όπως και οι επόμενες- αναδείκνυε την γεμάτη περιέργεια και τόλμη φύση της κινηματογραφίστριας. Για παράδειγμα το An Exercise in Discipline: Peel (1982) (ψυχολογικό θρίλερ) , το A Girl’s Own Story (1984) (η σεξουαλικότητα των εφήβων κοριτσιών σε καταπιεσμένα προάστια) αποτέλεσαν το άκρως δημιουργικό ξεκίνημά της.
Το έργο της Campion αποδείχθηκε όχι εύπεπτο. “Έπαιρνα ελαφρώς άθλιες κριτικές, από τις οποίες πραγματικά εξοργιζόμουν. Δεν είχα συνηθίσει να σχολιάζομαι.” Παρόλαυτα, η μοναδικότητά της παρέμενε αναμφισβήτητη. Η ταινία Peel κέρδισε τον Χρυσό Φοίνικα Ταινίας Μικρού Μήκους το 1986 στις Κάννες, κάτι που χάρισε στην Campion αρκετή φήμη. Είχε καταλάβει ότι οι ταινίες της δεν ήταν για όλους, ιδιαίτερα σε έναν τόσο ανδροκρατούμενο τομέα. Ήξερε ότι θα μπορούσαν να κυμαίνονται από το γενικά ελκυστικό έως το βαθιά παράξενο και είχε την αυτοπεποίθηση να προβλέψει τις αντιδράσεις -θετικές ή μη.
Το φιλμ που ακολούθησε, το Sweetie, ήταν την ίδια στιγμή δυνατό και άσχημο, καυστικό και λαμπερό, ένα τρομακτικά αιχμηρό πορτρέτο μιας νεαρής γυναίκας που βιώνει μια χαοτική οικογενειακή ζωή και τις δικές της αυταπάτες. Σκηνή με σκηνή, λειτουργεί με τη δική της παράξενη λογική ενώ παραμένει ένα από τα προσωπικά αγαπημένα της Campion.
Σχεδίαζε ήδη την επόμενη ταινία της, το An Angel at My Table, όταν προβλήθηκε η Sweetie. Ωστόσο, οι διχασμένες κριτικές πίκραναν την Campion, ακόμα κι αν ήξερε ότι επρόκειτο για μια λιγότερο προσιτή ταινία. “Μερικοί κριτικοί απλώς την μίσησαν.”. Στις Κάννες, όπου ξεκίνησε η ταινία Sweetie, η Campion πέρασε μια ολόκληρη μέρα κλαίγοντας στη σουίτα της στο ξενοδοχείο Carlton μετά από τις αντιδράσεις. “Έμεινα πραγματικά έκπληκτη. Αν δεν ήμουν ήδη στην προπαραγωγή του Angel at My Table, δεν νομίζω ότι θα έκανα άλλη ταινία. Ήταν πικρό” .
Μια τέτοια ευπάθεια θα εξέπληττε αλλά τόσο είναι το βάθος των συναισθημάτων της: αρκετά γενναία ώστε να εμπιστεύεται το ένστικτό της και να το ακολουθεί αλλά συνάμα ευαίσθητη.
Μετά το ευρέως αναγνωρισμένο An Angel at My Table, η Campion έκανε το The Piano. Η ταινία 7 εκατομμυρίων δολαρίων ήταν μια επιτυχία, συγκεντρώνοντας περισσότερα από 40 εκατομμύρια δολάρια παγκοσμίως, η οποία κέρδισε το κορυφαίο βραβείο των Καννών κάνοντας την Campion την πρώτη γυναίκα που πέτυχε κάτι ανάλογο. Στα Όσκαρ αντίστοιχα, η Κάμπιον έγινε η δεύτερη γυναίκα που προτάθηκε ποτέ για καλύτερη σκηνοθεσία και κέρδισε το καλύτερο πρωτότυπο σενάριο.
Πολλές γυναίκες στη βιομηχανία έχουν πει ότι The Piano ήταν καθοριστικό για αυτές. “Ήμουν περίπου 16 ετών όταν είδα το The Piano και δεν είχα δει ποτέ κάποιον να εκφράζεται με αυτόν τον τρόπο.”, έχει πει η Maggie Gyllenhaal, (υποψήφια για Όσκαρ για την ταινία The Lost Daughter).
Η Holly Hunter έχει πει για τη δουλειά στο The Piano, που της χάρισε το Όσκαρ Α’ γυναικείου ρόλου: “Είχε μια απόκοσμη επίδραση σε εμένα ως άνθρωπο. Έχω δουλέψει με πολλούς σκηνοθέτες, αλλά η Campion εκδηλώνει αυτή τη γυναικεία άποψη. Οι ταινίες της δεν θα μπορούσαν να έχουν σκηνοθετηθεί από άντρα.”
Το The Piano είχε σημαντικό πολιτιστικό αντίκτυπο, αλλά οι επόμενες τρεις ταινίες της – The Portrait of a Lady, Holy Smoke! και In the Cut – απογοήτευσαν κριτικούς και box office. “Τα πράγματα ήταν πολύ δύσκολα εκείνη την εποχή για τις γυναίκες.” Το In the Cut(2003) για παράδειγμα είναι ένα ψυχοσεξουαλικό θρίλερ με πρωταγωνίστρια μια συναρπαστική Meg Ryan ως καθηγήτρια Αγγλικών. “Νομίζω ότι οι άντρες το βρήκαν λίγο τρομακτικό.”, λέει η Campion με ένα χαμόγελο. Όπως έχει συμβεί όμως με πολλά από τα λιγότερο διάσημα έργα της, η ταινία έχει υποστεί μια διεξοδική επανεξέταση, οι ανατροπές της επιτέλους αναγνωρίστηκαν και επαινέθηκαν.
Η Campion παρόλαυτα έχασε το ενδιαφέρον της για τη δημιουργία ταινιών, καθώς είχε αφιερώσει πολύ χρόνο για να αντεπιτεθεί εναντίον μιας βιομηχανίας που θεωρούσε όλο και πιο συντηρητική. Στα 18 χρόνια μεταξύ In the Cut και Power of the Dog, κυκλοφόρησε μόνο μία ταινία μεγάλου μήκους, το αναγνωρισμένο αλλά μικρό Bright Star ενώ βρήκε μεγαλύτερη απόλαυση δουλεύοντας στην indie βραβευμένη σειρά Top of the Lake. Δεν ήξερε αν θα έκανε ποτέ άλλη ταινία.
Σε ερώτηση σχετικά με το αν νιώθει κάποιο déjà vu τώρα –με την εποχή του The Piano η Campion σταματά και η φωνή της γίνεται πιο απαλή. Λίγο αφότου πήρε το βραβείο για το The Piano στις Κάννες, ο γιος της Jasper (τότε ήταν λιγότερο από δύο εβδομάδων) πέθανε. “Απλώς δεν μπορούσα να κάνω τίποτα. Έμεινα έκπληκτη από την εμπειρία της θλίψης και απλά δεν μπορούσα να δουλέψω”, λέει. Η επόμενη σημαντική εμφάνισή της ήταν 10 μήνες αργότερα, όταν έκανε μια συγκινητική ομιλία στα Όσκαρ όπου ήταν μερικών μηνών έγκυος με την κόρη της, Alice, σήμερα 27. Θυμάται ότι προσπαθούσε να βρει ένα ρούχο που να κρύβει την κοιλιά της.
“Είναι η πιο δυνατή εμπειρία που είχα.”, λέει η Campion για την απώλεια αυτή. “Νιώθεις αλληλεγγύη για όλους τους άλλους που εκφράζουν θλίψη. Δεν μπορείς να γυρίσεις το κεφάλι σου μακριά από κάποιον που υποφέρει γιατί ξέρεις πραγματικά τι περνάει”. Αξίζει να σημειωθεί ότι αυτό το έντονο είδος ενσυναίσθησης είναι απτό σε όλες τις ταινίες της. “Νομίζω ότι το μεγαλύτερο μέρος της δουλειάς μου προέρχεται από αυτό το κομμάτι του εαυτού μου, που σημαίνει ότι δεν ελέγχω πραγματικά τα συναισθήματα ή οτιδήποτε άλλο. Είναι η δική μου αλήθεια”.
Η Campion έχει μια απίστευτη ικανότητα να δημιουργεί χώρο για τους ηθοποιούς στα γυρίσματα. Αυτό είναι το νούμερο ένα πράγμα που μαθαίνει κάποιος από αυτήν. Δεν φοβάται καθόλου αυτό που δεν ξέρει. Θέλει να εξερευνήσει, θέλει να πάει εκεί έξω και να δει: Τι θα μπορούσε να συμβεί; Έτσι αναφέρουν οι ηθοποιοί με τους οποίους έχει συνεργαστεί. Η Campion αποδίδει την ικανότητά της να δουλεύει με ηθοποιούς στη μητέρα της. “Με στήριζε και με δυνάμωνε. Αυτή ήταν μια από τις πολύ σημαντικές αισθήσεις που είχα και πάντα αναζητούσα τρόπους να ενδυναμώσω τους ανθρώπους με τις δικές τους δυνάμεις. Από ένα σημείο και μετά, πετούν. Σου δείχνουν πράγματα που δεν μπορείς να φανταστείς”.
Πριν από δεκατρία χρόνια —όταν η Campion γύρισε την τελευταία της ταινία, Bright Star— καμία γυναίκα δεν είχε κερδίσει το Όσκαρ σκηνοθεσίας. Το #MeToo δεν είχε φτάσει στο Χόλιγουντ. Έχουν αλλάξει αρκετά τα χρόνια που μεσολάβησαν για να δελεάσουν την Campion να γυρίσει ταινίες.
Το μυθιστόρημα του Thomas Savage του 1967 The Power of the Dog — το οποίο τώρα περιλαμβάνει προσθήκες από τη συγγραφέα του «Brokeback Mountain» Annie Proulx που το ανακηρύσσει ως ένα εναλλακτικό κλασικό γουέστερν— εστιάζει στη δυναμική σχέση μεταξύ του Phil Burbank, ενός φαλλοκράτη κτηνοτρόφου, και της νέας του κουνιάδας, Rose, της οποίας η παρουσία αναδεικνύει τη μοχθηρή πλευρά του. Ο γιος της Rose, ο Peter, έρχεται να ζήσει μαζί τους, αποφασισμένος να προστατεύσει τη μητέρα του από το μαρτύριο του Phil, αλλά δημιουργεί μια έντονη σχέση μαζί του.
Το Netflix της πρόσφερε 30 εκατομμύρια δολλάρια για να διασκευάσει το βιβλίο. Είναι η μόνη φορά που έχει λάβει τόσο μεγάλη προσφορά στα 25 χρόνια από το πρώτο της έργο, The Portrait of a Lady. Η βιομηχανία την αντιμετώπιζε πλέον διαφορετικά. “Κάτι συνέβαινε μέσα μου. Ίσως ήταν το κίνημα #MeToo, που μου έδινε αυτή την επιπλέον αυτοπεποίθηση και νομίζω ότι και το ότι είμαι και λίγο μεγαλύτερη. Έχεις αυτό το επιπλέον κομμάτι σοφίας, απλώς με το να είσαι στον πλανήτη περισσότερο.”
Ο Benedict Cumberbatch , που υποδύεται τον Phil, δίνει μια ερμηνεία που δεν μοιάζει με καμία στην καριέρα του: αποκρουστική και συνάμα εξαιρετικά τρυφερή, οξύμωρος συνδυασμός στον οποίο βοήθησε η Campion.
H Kirsten Dunst, Rose, ήθελε να συνεργαστεί με την Campion για περισσότερο από μια δεκαετία. Η εμπειρία δεν απογοήτευσε. (Οι Cumberbatch, Dunst, Jesse Plemons και Kodi Smit-McPhee είναι όλοι υποψήφιοι για Όσκαρ για την ερμηνεία τους στην ταινία.)
Η Campion λέει ότι χρειαζόταν αυτά που πρόσφερε το Netflix για να κάνει σωστά την ταινία και κανείς άλλος δεν πλησίασε αυτόν τον αριθμό. “Είναι μια από τις φθηνότερες ταινίες τους”, λέει με ένα ενσυνείδητο χαμόγελο.
Το Netflix έχει επενδύσει πραγματικά στο The Power of the Dog και η Campion φαίνεται να επιτρέπει στον εαυτό της να απολαύσει τη συντριπτικά θετική ανταπόκριση στην ταινία. Τον Οκτώβριο, έγινε η πρώτη γυναίκα σκηνοθέτης που κέρδισε το διάσημο Prix Lumière στη Λυών.
Ο Guillermo del Toro, είπε ότι η ταινία The Power of the Dog αντιπροσώπευε ένα σημαντικό «άλμα προς τα εμπρός» στην τέχνη της. Ο Paul Thomas Anderson επευφημούσε επίσης την ταινία. “Αυτό με συγκίνησε πραγματικά.”, λέει η Campion.
Προς το παρόν, η Campion δείχνει ανακουφισμένη και γεμάτη ενέργεια που βρίσκεται στο σπίτι, απολαμβάνοντας τον ελεύθερο χρόνο της. Αναφέρει σχετικά με την πρώτη φορά που είδε το The Power of the Dog: –“Ένιωθα πράγματα που δεν είχα νιώσει ποτέ πριν”.
– Ποτέ; Με καμία από τις άλλες ταινίες;
–“Οχι. Ποτέ.”
Κάτι που όπως φαίνεται, ένιωσε και ο κόσμος.-
Source | Vanity Fair
