Με αφορμή την κυκλοφορία της νέας βιογραφίας της Αμερικανίδας ζωγράφου Florine Stettheimer, έρχεται στην επιφάνεια η ζωή μιας καλλιτέχνιδας προοδευτικής με εντυπωσιακή κληρονομιά. Την βιογραφία -που κυκλοφόρησε πρόσφατα- επιμελείται και υπογράφει η Barbara Bloemink.
Το 1946, ο Marcel Duchamp επιμελήθηκε την πρώτη αναδρομική έκθεση του Μουσείου Μοντέρνας Τέχνης για μια γυναίκα καλλιτέχνιδα – την πρόσφατα αποθανούσα στενή του φίλη, Florine Stettheimer. Μια μοντερνίστρια και φεμινίστρια των αρχών του 20ου αιώνα, μια γυναίκα χαρακτηριστικά εσωστρεφής της οποίας το έργο δεν παρουσιάστηκε ξανά (ευρέως) μέχρι την αναδρομική έκθεση της το 1995.
Μέσω της ιστορικού τέχνης Barbara Bloemink, γνωρίζουμε τη Stettheimer ως μια λυσσαλέα, πνευματώδη Εβραία που κρατούσε τη δουλειά και την εικόνα της υπό αυστηρό έλεγχο και μυστικότητα.
Γεννημένη στο Ρότσεστερ το 1871, πέρασε μεγάλο μέρος της ζωής της ταξιδεύοντας μεταξύ ΗΠΑ και Ευρώπης, πριν εγκατασταθεί τελικά με τη μητέρα της και τις δύο αδελφές της σε ένα διαμέρισμα στη West 76th Street στη Νέα Υόρκη. Η Stettheimer είχε μια μακρά λίστα με διάσημους φίλους καλλιτέχνες, μεταξύ άλλων Georgia O’Keefe, Alfred Steiglitz και Gertrude Stein.
Πολλοί στον κόσμο της τέχνης τη βλέπουν ώς μια οραματίστρια φεμινίστρια καλλιτέχνιδα μπροστά από την εποχή της, αλλά η δική της επιφυλακτικότητα, μαζί με κάποιες άτυχες στιγμές, έκρυψαν την κληρονομιά της από το ευρύ κοινό για πολλά χρόνια.
Η Stettheimer είναι γνωστή για τη ζωγραφική της πρώτης γυμνής φιγούρας από “γυναικείο βλέμμα” (female gaze).H Stettheimer ζωγράφισε την πρώτη γυμνή αυτοπροσωπογραφία που ζωγραφίστηκε ποτέ από την οπτική γωνία του γυναικείου βλέμματος. Η Stettheimer ήταν 45 ετών όταν το ζωγράφισε, κάτι που θα είχε θεωρηθεί εξωφρενικό σε μια εποχή που τα γυναικεία φορέματα εξακολουθούσαν να αιωρούνται γύρω από τους αστραγάλους. Ο πίνακας δεν εκτέθηκε δημόσια κατά τη διάρκεια της ζωής της Stettheimer και δεν χαρακτηρίστηκε καν ως αυτοπροσωπογραφία μέχρι τα μέσα της δεκαετίας του ’90.
Σε συνέχεια αυτού υπερασπίστηκε τον φεμινισμό και τη σεξουαλικότητα σε μια εποχή που το θηλυκό ήταν συνώνυμο με το κακό. Προκάλεσε διαμάχη χρησιμοποιώντας ένα “θηλυκό” στυλ στους πίνακές της. Αυτή η τάση την ευθυγράμμισε με τον ευρωπαϊκό μοντερνισμό σε μια εποχή που οι Αμερικανοί κριτικοί προειδοποιούσαν “ενάντια στους κινδύνους του θηλυκού στη ζωγραφική”. Οι πίνακες της Stettheimer αμφισβήτησαν την παραδοσιακή σεξουαλικότητα. Στον πίνακα της Lake Placid, αντιστρέφει τους ρόλους των φύλων των θεμάτων της, ζωγραφίζοντας τους άνδρες ως αντικείμενα ευχαρίστησης για το γυναικείο βλέμμα.
Χρησιμοποίησε τους πίνακές της για να αναδείξει τον ρατσισμό καθώς επέλεξε να ζωγραφίσει τοποθεσίες κοινωνικής αναταραχής, επιδιώκοντας να υπογραμμίσει τους αγώνες της εποχής. Η Bloemink φροντίζει να δηλώσει ότι η Stettheimer δεν ήταν ακτιβίστρια, αλλά ασχολήθηκε βαθιά με την προοδευτική πολιτική με τους δικούς της δημιουργικούς τρόπους.
Ασπάστηκε τον σουρεαλισμό και έγινε φίλη με τον Marcel Duchamp και την Georgia O’Keeffe. Φορούσε άμορφα, αυστηρά ρούχα και αποτύπωσε τον εαυτό της οκτώ χρόνια μετά την αρχική γυμνή αυτοπροσωπογραφία ως μια άφυλη, αιωρούμενη φιγούρα στον πίνακα, Portrait of Myself. Είχε μια ιδιαίτερα στενή σχέση με τον Marcel Duchamp, ο οποίος ήταν ένας από τους λίγους ανθρώπους που επέτρεψε να σχεδιάσουν το πορτρέτο της.
Ωστόσο, η κληρονομιά της δεν αναγνωρίζεται ακόμη. Η Stettheimer προτιμούσε να ζωγραφίζει πορτρέτα για τον στενό φιλικό της κύκλο και να τεκμηριώνει αθόρυβα τις δημιουργικές και κοινωνικές σκηνές ιδιαίτερα στη Νέα Υόρκη της εποχής της.
Ωστόσο, δεν ήταν απλώς το απόρρητο που κράτησε τη δουλειά της μακριά από την επικρατούσα τάση –στην πραγματικότητα την εξέθετε συχνά κατά τη διάρκεια της ζωής της– αλλά, κρατούσε μνησικακία και σνόμπαρε εκείνους που ένιωθε ότι την σνομπάρουν. Η αλήθεια είναι ότι παρά τους εσωστρεφείς τρόπους της, η Stettheimer ήταν καλλιτέχνης μπροστά από την εποχή της. Το έργο της ήταν προφητικό και αμφισβήτησε το status quo.
*Florine Stettheimer: A Biography by Barbara J. Bloemink
Source | AnotherMag
