Γράφει η Έλενα Κρητικού
Φωτογραφίζει η Αγγελική Καλαμαρά
“Α, να μην είμαι εγώ όλοι οι άνθρωποι κι όλοι οι τόποι”.
Ο χορευτής, ηθοποιός και σκηνοθέτης, Θανάσης Ακοκκαλίδης και η ομάδα του παρουσιάζουν το έργο “Pessoa”, στο πλαίσιο της θεατρικής και οπτικοακουστικής πλατφόρμας με θεματική την ενηλικίωση, που διοργανώνει το Ίδρυμα Μιχάλης Κακογιάννης στον χώρο του Black Box. Με σημαντικές συνεργασίες να συνοδεύουν το όνομά του εντός κι εκτός συνόρων, όπως με τους R.Wilson, Δ. Παπαιωάννου, Ε. Λασκαρίδη, αλλά και τη Μαρίνα Αμπράμοβιτς, ο σκηνοθέτης αυτή τη φορά, αναμετριέται με τα πολλαπλά προσωπεία του Φερνάντο Πεσσόα. “Pessoa” άλλωστε, στα πορτογαλικά σημαίνει πρόσωπο, άτομο.
Σε μια πρωτότυπη σύλληψη-σύνθεση που ερευνά το ερώτημα “Ποιοι είμαι εγώ”, το έργο “Pessoa” ζωντανεύει τα κείμενα του γνωστού ποιητή και συγγραφέα, ξεδιπλώνοντας τις πολυάριθμες περσόνες που κρύβουμε μέσα μας. Συνομιλώντας με τον Θανάση Ακοκκαλίδη, περιηγηθήκαμε νοητά στο ταξίδι της παράστασης αλλά και στην ιδιαίτερη διαδρομή, που ακολούθησε ο καλλιτέχνης μέσα από την ανάγνωση του φαντασιακού κόσμου του Φερνάντο Πεσσόα. «Οι συνεργάτες μου κι εγώ, μελετώντας τα έργα του συγγραφέα, και ερευνώντας την ενδιαφέρουσα προσωπικότητα του, ήρθαμε αντιμέτωποι με την πολυπλοκότητα του “εαυτού” του».
Αφετηρία του εγχειρήματος υπήρξε η Ενηλικίωση, η θεματική του Μαύρου Κουτιού του Ιδρύματος Μιχάλης Κακογιάννης. Μαζί με την ομάδα του, ο σκηνοθέτης επέλεξε κείμενα από την Ώρα του Διαβόλου, τη Θαλασσινή Ωδή, τον Οδοιπόρο, τα Γράμματα προς την Οφέλια, Αποφθέγματα και Αφορισμούς, το Βιβλίο της Ανησυχίας, επιχειρώντας τη δημιουργία μιας ποιητικής σύνθεσης και την αφήγηση μιας ιστορίας, που αποπνέει την ρήση “Αχ, να μην είμαι όλοι οι άνθρωποι και όλοι οι τόποι”.
Η έμπνευση πίσω από την ιδέα της σύλληψης ήταν «ο ίδιος ο Πεσσόα και το φαντασιακό του σύμπαν. Οι ετερώνυμοί του. Αυτές οι ολοκληρωμένες ποιητικές προσωπικότητες, που η καθεμιά έγραφε διαφορετικά από την άλλη, και αποκάλυπταν τις πολλαπλές πτυχές του εαυτού του και την ψυχοσύνθεση του». Κάνοντας βίωμα την ύπαρξη πολλών διαφορετικών προσωπικοτήτων μέσα του, ο Φερνάντο Πεσσόα αναγεννιέται μέσα από το έργο, φέρνοντας στην επιφάνεια ταυτόχρονα, πολλές δικές μας εσωτερικές φωνές.
«Ασφαλώς, η πνευματική καλλιέργεια και η εσωτερική αναζήτηση μας αποκαλύπτουν νέους άγνωστους ορίζοντες και μας παροτρύνουν συνεχώς, να αυτοαναιρούμαστε και να ανοίγουμε διάλογο με τον εαυτό μας». Όσον αφορά τα σημεία ταύτισης και σύγκλισης με τον εθνικό ποιητή της Πορτογαλίας, ο σκηνοθέτης μάς εξομολογείται ότι ταυτίζεται απόλυτα με την ανάγκη του Πεσσόα «να αναζητά καταφύγιο στον φαντασιακό του κόσμο».
Άραγε, αρκούν τα όνειρα και η φαντασία για να μεγαλουργήσουμε; Αν και ο Pessoa ήταν μονίμως ονειροπόλος, «τα όνειρα και το φαντασιακό είναι απαραίτητα για να πορευόμαστε αλλά δεν αρκούν. Είμαστε ζωντανοί όσο ονειρευόμαστε. Οφείλουμε να επιμείνουμε στο παραμύθι μας. Διαφορετικά, η πραγματική ζωή δεν έχει νόημα, μας προδίδει συνεχώς. Ο Πεσσόα μεγαλούργησε επειδή αδυνατούσε να ζει στον πραγματικό κόσμο. Το σύμπαν των ετερώνυμων του και η γραφή του υπήρξαν η διέξοδος του».
Μιλώντας για όνειρα, ανοίξαμε το κεφάλαιο των φόβων. Συμμετέχοντας ο ίδιος στο project «As One», είχαμε δει να υπερνικά έναν από τους μεγαλύτερους τους φόβους, την υψοφοβία. Οι φόβοι αντιμετωπίζονται τελικά, με “fight or flight”; Χρειάζονται και τα δύο για τον ίδιο. « “Fight and flight”. Μάχεται κανείς για να πετάξει. Πετάει κανείς, δίνοντας μάχη». Και αν πολλοί λένε ότι τελματώνουν τα αισιόδοξα μηνύματα στην εποχή που ζούμε, «αισιόδοξα μηνύματα πάντα θα υπάρχουν, αρκεί κάποιος να είναι ανοιχτός να τα αφουγκραστεί».
Μέσα από τις 12 μοναδικές παραστάσεις του έργου “Pessoa”, «ο στόχος είναι ο θεατής να ταξιδέψει στα δικά του φαντασιακά μονοπάτια, ακούγοντας τα υπέροχα κείμενα του Πορτογάλου ποιητή και συγγραφέα να συνδιαλέγονται με την εικόνα, την κίνηση, το χιούμορ και την ζωντανή μουσική μια άλλης εποχής». Φεύγοντας κανείς από την παράσταση, έχει αναμετρηθεί ήδη με τις δικές του πολλαπλές περσόνες και στη μνήμη ανακαλείται διαρκώς, η κεντρική ιδέα πίσω από την παράσταση που δεν είναι άλλη από την παρακάτω: «Μην κοιτάζεις τον δρόμο, ακολούθησε τον».
«Pessoa»
Ίδρυμα Μιχάλης Κακογιάννης, Πειραιώς 206
Από 12 έως 27 Απριλίου 2018
Τετάρτη-Κυριακή: 21:00
Εισιτήριο: 10 ευρώ
Σύλληψη/Σκηνοθεσία: Θανάσης Ακοκκαλίδης Μετάφραση/ Κείμενα Φερνάντο Πεσσόα: Μαρία Παπαδήμα
Παίζουν οι ηθοποιοί: Παυλίνα Ζάχρα, Κωνσταντίνος Καρβουνιάρης, Λάμπρος Παπαγεωργίου, Αλέξανδρος Χωματιανός
