Συνέντευξη: Κατερίνα Καρσιώτη
Φωτογράφιση: Βασίλης Νικολόπουλος
«WHEN ATHENS MEETS THESSALONIKI»
Σε μία από τις πιο industrial περιοχές της Θεσσαλονίκης συναντήσαμε τα μέλη της dot2dot που πιστεύουν ότι η γνώση, η δημιουργία, ο πολιτισμός αλλά και η ανθρώπινη επικοινωνία είναι μια μεγάλη διαδρομή με πολλούς ενδιάμεσους ενδιαφέροντες σταθμούς…
Τέχνη, Πολιτισμός και στο επίκεντρο η Θεσσαλονίκη…
Η πρόκληση για τους σύγχρονους καλλιτέχνες είναι να μας δείξουν τη γοητεία των σύγχρονων τοπίων, με άλλα λόγια τοπίων ως επί το πλείστον σημαδεμένων από την τεχνολογία και τη βιομηχανία. Η αρχική παρόρμηση για πολλούς είναι να διαμαρτυρηθούν πως δεν κρύβεται καμία ομορφιά στους πύργους ύδρευσης, στα εγκαταλελειμμένα εργοστάσια και κτίρια – το να επιμείνουμε σ’ αυτό αποτελεί μέγα σφάλμα. Οι καλλιτέχνες που κάποτε ηγούνταν της προσπάθειας να μας βοηθήσουν να εκτιμήσουμε την ανέγγιχτη, θεσπέσια φύση, αναλαμβάνουν τώρα να μας καθοδηγήσουν στην ασυνήθιστη βιομηχανική ομορφιά που ενσωματώνεται με υπέροχη δυναμική στον αστικό ιστό…
Τι είναι η dot2dot και ποιες κρύβονται πίσω από αυτό;
Πρόκειται για μία ομάδα που γεννήθηκε το φθινόπωρο του 2013 στη Θεσσαλονίκη και αποτελείται από πέντε μέλη γένους θηλυκού. Συγκεκριμένα απαρτίζεται από την Βασιλική Καρτσιακλή, αρχαιολόγο και ξεναγό, την Τάνια Βλαχομήτρου, αρχαιολόγο, μουσειολόγο και ξεναγό, την Νικολίνα Μανώλη, γραφίστρια και ιστορικό τέχνης, την Χριστίνα Βρακά ειδική παιδαγωγό και υποψήφια διδάκτωρ στη Θεολογία και την Μαρία Τρυφινοπούλου, αρχαιολόγο και ξεναγό. Στόχος όλων μας ήταν να σχηματιστεί μια ομάδα πολιτιστικού χαρακτήρα, η οποία θα έχει ως αντικείμενο τις εναλλακτικές, θεματικές ξεναγήσεις. Παράλληλα όμως τρέχουν κι άλλα projects, εκπαιδευτικά προγράμματα για εκπαιδευτικούς και κοινωνικούς φορείς, εργαστήρια παιδιών και ειδικές ομάδες και εικαστικές δράσεις.
Πώς προέκυψε η επιλογή του τίτλου;
Θέλαμε πολύ ο τίτλος που θα επιλέγαμε ως οριστικός να ανταποκρίνεται ξεκάθαρα σ’ αυτό που κάνουμε… Πέρασαν αρκετές μέρες μέχρι να καταλήξουμε αλλά θεωρούμε ότι το πετύχαμε ως ένα βαθμό. Dot2dot σημαίνει από σημείο σε σημείο και μέσω αυτού του τίτλου αναδύεται όχι μόνο η φιλοσοφία μας αλλά και ο τρόπος με τον οποίο λαμβάνουν χώρα οι ξεναγήσεις μας. Αφηγούμενοι και περιηγούμενοι, ακολουθούμε μια διαδρομή συνδέοντας σημεία, ιστορίες ανθρώπων και κομμάτια της πόλης.
Τι ήταν αυτό που σας ώθησε στο να ξεκινήσετε το συγκεκριμένο πολιτιστικό,διαδραστικό και δημιουργικό project;
Αρχικά όλες επιθυμούσαμε να έχουμε κατάρτιση και να εργαστούμε πάνω στις ειδικότητες που σπουδάσαμε, στο αντικείμενό μας. Σημείο αφετηρίας για την υλοποίηση της ιδέας μας στάθηκε το σωστό timing της γνωριμίας μας κι έπειτα ένα σεμινάριο ξεναγών, με το οποίο όλο το concept προχώρησε ένα βήμα παραπέρα. Το σημαντικό είναι ότι ο χρόνος μας βρήκε όλες σ’ ένα στάδιο ωριμότητας, όσον αφορά το πλαίσιο σπουδών, σύλληψης ιδεών αλλά και οπτικής του εργασιακού περιβάλλοντος. Το γεγονός αυτό βοήθησε στο να πάρει σάρκα και οστά η έναρξη της ομάδας dot2dot, θεωρητικά αλλά και πρακτικά. Βασικό έναυσμα, σε συνδυασμό με τα παραπάνω, στάθηκε η αγάπη και η επιθυμία όλων των μελών να παρουσιάσουμε μ’ έναν εντελώς διαφορετικό και αφηγηματικό τρόπο σημεία, μέρη, ιστορίες, αρχαιολογικά ευρήματα και κρυμμένους θησαυρούς της Θεσσαλονίκης μέσω των εναλλακτικών ξεναγήσεων και διαδρομών.
Ποιος θα λέγατε ότι είναι ο βασικός στόχος των δράσεων σας, η φιλοσοφία της ομάδας;
Πεποίθησή μας ήταν να προτείνουμε κάτι νέο και φρέσκο στην πόλη, όσον αφορά τον τρόπο με τον οποίο λαμβάνουν χώρα οι ξεναγήσεις. Αρχικά θα ήταν εύλογο να αναφερθεί ότι αποτέλεσε ένα ρίσκο, διότι ήταν κάτι ολωσδιόλου διαφορετικό και κανείς δεν γνώριζε αν ήταν κάτι που το είχαν ανάγκη τόσο οι κάτοικοι αλλά και οι επισκέπτες κι αν θα γινόταν αποδεκτό. Παρ’ όλα αυτά για την ομάδα βασικός στόχος ήταν η ανάδειξη μιας πολυδιάστατης πόλης, όπως είναι η Θεσσαλονίκη, η επικοινωνία με τους κατοίκους και τους επισκέπτες της, η δημιουργική έκφραση μέσω της τέχνης καθώς και η προώθηση του δημιουργικού δυναμικού της πόλης μέσα από την ανταλλαγή ιδεών και την σύμπραξη, στα πλαίσια ενός δικτύου συνεργασιών. Εξαιρετικά σημαντικό για εμάς αποτελεί επίσης η ενεργοποίηση του πολίτη σχετικά με το πολιτιστικό γίγνεσθαι, η ενεργός ένταξή του στην ιστορία, σ’ αυτό που ακούει και σ’ αυτό που του παρουσιάζεται μπροστά του την εκάστοτε στιγμή.
Πως προσδιορίζετε εσείς της εναλλακτική ξενάγηση;
Η εναλλακτική ξενάγηση ουσιαστικά “φεύγει” από τα πλαίσια της τυπικής ξενάγησης και εστιάζει στην παρουσίαση του υλικού πολιτισμού με τρόπο άμεσο και διαδραστικό. Ο εκάστοτε ξεναγός επιδιώκει να προσεγγίσει και να παρουσιάσει με μοναδικότητα και εντελώς διαφορετικά το θέμα, το αντικείμενό του. Τον ενδιαφέρει να διαβάσει πίσω από κάθε σημείο, χώρο, μνημείο και εύρημα το καθένα από τα οποία συνδέεται με μια κοινωνία, με μια ομάδα και παράλληλα να βρει αναφορές κοινές με το σήμερα, ώστε να καταστήσει την πληροφορία απόλυτα σαφή και κατανοητή στον θεατή/περιηγητή. Εστιάζει στην μετατροπή της ξενάγησης σε μία βιωματική – για το κοινό – εμπειρία.
Ο σύγχρονος πολίτης ανταποκρίνεται σ’ αυτό το βιωματικό, περιηγητικό ταξίδι στα μυστικά της πόλης και τι είναι αυτό που διακρίνετε εσείς ότι τον μαγεύει περισσότερο;
Θεωρούμε ότι τους κάνει ιδιαίτερη εντύπωση, τους τραβά με πολύ όμορφο τρόπο την προσοχή και μέσα από αυτό το περιηγητικό ταξίδι έχουν τη δυνατότητα να συνδυάσουν την ψυχαγωγία με τη σύλληψη πληροφοριών για την ιστορία της πόλης. Το σημαντικό είναι ότι σε τέτοιου είδους ξεναγήσεις και διαδρομές το κοινό δεν λαμβάνει από τον εκάστοτε ξεναγό μόνο γνώσεις αντιθέτως συμμετέχει ενεργά στην όλη διαδικασία της περιήγησης αλλά και της ανακάλυψης νέων σημείων και κρυμμένων θησαυρών της πόλης, ακολουθώντας μια διαδραστική και βιωματική πορεία/εμπειρία για τον ίδιο.
Αυτή η ροπή σε τέτοιου είδους ξεναγήσεις έχει αλλάξει κατά κάποιο τρόπο την “ξεναγική” κουλτούρα της Θεσσαλονίκης;
Έχει αρχίσει ουσιαστικά να την αναπτύσσει όλο και περισσότερο… Πριν κάποια χρόνια αντίστοιχες ομάδες τέτοιου είδους εναλλακτικών ξεναγήσεων δεν υπήρχαν. Όλο αυτό το concept άρχισε να αναπτύσσεται το τελευταίο διάστημα με αρκετές ομάδες να αναλαμβάνουν δράση και να προτείνουν θεματικές ξεναγήσεις και διαδρομές εκτός της πεπατημένης και των καθιερωμένων προτύπων. Σ’ αυτό βέβαια βοήθησαν και οι πόλεις του εξωτερικού, προωθώντας μια τέτοια πολιτιστική “τάση”. Επίσης σημαντικό ρόλο έπαιξαν οι απαιτήσεις από το κοινό που συνεχώς αλλάζουν και αυξάνονται, όπου βασικός παράγοντας σίγουρα μπορεί να θεωρηθεί η κατακόρυφη άνοδος της τεχνολογίας και του διαδικτύου.
Ενηλικίωση μουσειακών σπουδών θα έλεγα, γιατί από περιθωριοποιημένο αντικείμενο μελέτης, το οποίο αφορούσε μια μικρή μειονότητα, αποτέλεσε ένα ερευνητικό πεδίο και έφτασε να ανήκει στα καθιερωμένα ακαδημαϊκά αντικείμενα. Συνοπτικά να μας παραθέσετε το αντικείμενο της Μουσειολογίας και τους στόχους της…
Πρόκειται για μία σύγχρονη προσέγγιση, για μια σύγχρονη οπτική, για μια δημιουργική ερμηνεία του πολιτισμού, της τέχνης και της κληρονομιάς γενικότερα. Βασικό κλειδί είναι να αντιλαμβάνεσαι ότι απευθύνεσαι σ’ έναν αποδέκτη, σ’ ένα κοινό. Εστιάζεις στο να μεταχειρίζεσαι δημιουργικά την πληροφορία και να την μεταδίδεις μέσα από το διάλογο και την επικοινωνία. Η αλληλεπίδραση και αλληλεξάρτηση μεταξύ ξεναγού, πληροφορίας και αποδέκτη αποτελεί ένα από τα πιο σημαντικά πλαίσια. Αυτή τη φιλοσοφία είχαμε στόχο να μεταφέρουμε στις διαδρομές και στις ξεναγήσεις μας, ώστε να επικοινωνήσουμε την πληροφορία, την ιστορία, τα σημεία και τα μνημεία στο κοινό με αφήγηση και διαδραστικότητα.
Ποια είναι τα βασικά συστατικά που θεωρείται ότι εκλείπουν από τα μουσεία της χώρας μας σήμερα;
Αρκετά από τα μουσεία παραμένουν σε μία παλιότερη καθιερωμένη λογική του «παραθέτω ευρήματα» όμως συνήθως οι πληροφορίες που πηγάζουν από αυτό ίσως και να καθίστανται – για μεγάλο μέρος του κοινού – δυσνόητες. Αρκετά κενά σίγουρα υπάρχουν, βέβαια διακρίνουμε και μια μεγάλη τάση βελτίωσης σε διάφορους τομείς μέσα στα μουσεία. Το θέμα είναι να μην παρουσιάζεται ένα εύρημα μόνο ως έργο τέχνης και βασισμένο πάνω σε μια χρονολογική δομή αλλά να διατηρεί μια αφήγηση, ένα νόημα και να συνθέτει μια συνολική ιστορία μέσα στον χώρο.
Βρισκόμαστε σε μία από τις πιο indusrial περιοχές της πόλης, στο Φιξ, με μεγάλο ενδιαφέρον και ιδιαίτερη δυναμική. Πώς προσεγγίζετε εσείς αυτή την αίσθηση βιομηχανικής ομορφιάς ενσωματωμένης στον αστικό ιστό και τους περιηγητικούς θησαυρούς που κρύβει;
Δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι η πρόκληση για τους σύγχρονους καλλιτέχνες είναι να μας δείξουν τη γοητεία των σύγχρονων τοπίων με άλλα λόγια τοπίων ως επί το πλείστον σημαδεμένων από την τεχνολογία και τη βιομηχανία. Η ομορφιά δεν κρύβεται μόνο σε κήπους, βουκολικά τοπία και αψεγάδιαστα πορτραίτα, ανιχνεύεται και σε σημεία, τοπία, χώρους που – αν και είναι πλέον εγκαταλελειμμένα, όπως είναι η περιοχή του Φιξ – διατηρούν πίσω τους μια τεράστια ιστορία με ιδιαίτερη δυναμική και ποικίλους θησαυρούς. Μία περιοχή που κρύβει πίσω της μεγάλες προσωπικότητες και ιστορίες ανθρώπων, μία περιοχή στην οποία το κτίριο του Φιξ πρωταγωνιστεί και αν ανατρέξουμε στο παρελθόν θα μάθουμε πως αποτέλεσε την πρώτη ζυθοποιία που τάραξε τα νερά της τότε Ελλάδας. Το κτίριο του Φιξ μαζί με τα υπόλοιπα κτίρια της περιοχής, συνθέτουν την όλη ομορφιά του βιομηχανικού τοπίου με αρκετά σκοτεινά αλλά και φωτεινά σημεία. Εμείς ως dot2dot πραγματοποιούμε μια διαδρομή μας στη βιομηχανική Θεσσαλονίκη, η οποία ξεκινά από το Μουσείο Ύδρευσης με περιήγηση και προβολή της ταινίας “Μοντέρνοι Καιροί” του Τσάρλι Τσάπλιν, συνεχίζει σε άλλα κτίρια και σημεία της περιοχής και κλείνει στο Φιξ μ’ ένα αυτοσχέδιο live από τους Granny Records με τους experimental ήχους τους να συμπληρώνουν το όλο concept…
